Advocaten!

Wij moeten vooral niet denken, dat de hele advocatuur niet deugt. Om dat kracht bij te zetten, is Moszkowicz uit zijn ambt gezet. Kijk eens, wil de Orde van Advocaten daarmee aangeven, zo streng zijn we nou! Dat wil nog niet zeggen dat de straf daadwerkelijk wordt opgelegd, want in hoger beroep kan hier nog van worden afgeweken. En ik schat in, dat dat wel eens het geval zal zijn.

   Ik heb in mijn leven met zes advocaten (m/v) van doen gehad en zal ze hier even voorstellen:

   Advocate 1 was die van mijn schoonzusje. Zij ging scheiden en kreeg van haar man geen voorlopige voorzieningen/alimentatie, omdat hij vond, dat ze met een vriend samenwoonde. Dat was niet waar, want ze logeerde bij mij (en haar broer). Toen dat door de rechter was vastgelegd, moest haar nog-niet-ex alsnog de alimentatie betalen. Dat werd 60.000 gulden. Omdat ze de in de tussentijd genoten bijstandsuitkering moest terugbetalen, werd dit op een 'derde rekening'  gestort en moest dit bedrag door haar advocate rechtstreeks worden overgemaakt naar die bijstand. Dat deed de advocate niet. Zij stortte 40.000 gulden en stortte de rest van het bedrag, 20.000 gulden, op haar eigen rekening, om haar rekeningen te innen. Mijn schoonzusje bleef met een schuld van 20.000 gulden aan de bijstand zitten, die direct moest worden betaald. De advocate, met wie ze een afbetalingsregeling had, liet niets meer van zich horen. Mijn schoonzusje overleed nog voor haar definitieve scheiding aan borstkanker.

   Advocaat 2 kregen we via de KvK. Voor het pand, waarin ons restaurant was gevestigd, werd zowel huur als pacht betaald. Die pacht was voor 'verbouwingen tot casco levering'. De advocaat adviseerde ons, om maar eens te stoppen met die pachtbetalingen, want die waren nergens op gebaseerd en bovendien mocht het geen pacht genoemd worden. Ruim een jaar later stelde de rechter, dat die pacht wel degelijk betaald moest worden en kregen we ineens een bedrag van rond de 175.000 gulden voor onze kiezen. Direct betalen.

   Advocate 3 had ik nodig voor mijn scheiding. Eerst gaf ze me het advies om zelf geen scheiding aan te vragen, omdat ik sterker zou staan als mijn man dat zou doen. Toen die ineens de helft aan zijn gezin ging betalen en ik in zware nood kwam, eiste ik voorlopige voorzieningen. Ze rekende uit hoeveel dat moest zijn en stuurde een brief naar de advocaat van de tegenpartij. Ik hoorde niets meer. Steeds als ik ernaar vroeg, antwoordde ze, dat die andere advocaat niet antwoordde. Na een jaar zat ik zwaar in de schulden en maakte mijn post niet meer open. Ik leende geld van mijn moeder. Na nog meer grove fouten stapte ik over op een andere advocaat. Meerdere klachten bij de deken van advocaten werden geseponeerd.

   Advocaat 4, die de scheiding van haar over zou nemen, rekende voor de kennismakingsgesprek 327 euro. Toen ik zoals gevraagd het hele verhaal op papier had gezet, alsmede mijn eisen en wensen, kreeg ik geen enkele reactie. Na een maand belde ik maar eens. Advocaatje leefde nog, maar zei dat hij voorlopig nog geen tijd had en dat hij niet had toegezegd dat hij de zaak op zich zou nemen. Ik stond met stomheid geslagen.

   Advocate 5 nam de scheiding over, maar vergat een gezamenlijk krediet, dat ik had afgelost, in de echtscheiding op te nemen. Ook vergat ze, dat ik recht had op kinderalimentatie gedurende drieënhalf  jaar. Dat kostte me 18.500 euro. 

   Advocate 6 nam het laatste staartje van de scheiding over en stond Ernst bij, die inmiddels door mijn ex ook was gedagvaard voor allerlei onzin. Voor haar maak ik graag reclame. Fenna Teuben van Parmentier en Oass advocaten in Haarlem. En wat betreft de kosten: die gaan absoluut voor de baat uit, dat kan ik garanderen.

Bravo Boele!

Rien Floris verwoordt het geweldig in zijn 'Webwinkelen' (gekleurd, IJC 26/10/12). We maken ons bijna allemaal schuldig aan de ondergang van de Lange Nieuw. Hij koopt kleding via internet, mijn man cd's bij Bol, ik boeken en software en zelfs één keer Ahhhhh...(sorry), maar mijn buurvrouwen doen nog meer internet aankopen, want ik ben bijna wekelijks opslagplaats voor hun dozen, tot ze uit hun werk komen. Tot tv's aan toe.

   De winkeliers zelf doen ook mee aan de ondergang. Tijdens een bijeenkomst op de Kennermerlaan, met als doel te kijken hoe daar de klandizie kon worden verbeterd, vertelde de straatcoach van de Haarlemmerdijk in Amsterdam  (of in ieder geval had de vrouw een beroep met ongeveer die benaming), dat vooral winkeliers iets moesten doen aan hun uitstraling. Gezelligheid in een winkelstraat begint bij de gevels, bij de inrichting van etalages de aankleding van de zaak, maar ook met exclusiviteit. Dat ontbreekt er behoorlijk aan in IJmuiden. In Velsen is eigenlijk alleen de Hoofdstraat in Santpoort-Noord een uitzondering.

   En tot zover kwam ik gisteren met dit geschrijf. Andere verplichtingen. De zaterdagochtend begint voor mij met een nest op de bank, tussen drie hondjes in, een beker melk en de krant. In de IJmond van het IJC tref ik de column van Bart Boele over de leegloop van winkels in IJmuiden. Ik hoef niet meer verder te schrijven, want hij slaat de spijker op de kop. Beter kan ik het niet. Dus: IJmuider Courant, zaterdag 27 oktober 2012, IJmond 2. Een beetje overvloedig, want wie weet nou niet, waar Boele's column staat?

   Zo'n coach voor een winkelstraat of centrum is zo'n gek idee nog niet, dat heeft de Haarlemmerdijk inmiddels dik bewezen. Je kan een projectontwikkelaar wel aan het werk zetten, maar als panden onbetaalbaar worden voor de kleine middenstander, dan blijven ze leeg. V&D zal namelijk pas terugkomen, als er wat te verdienen valt en dat zullen de huidige ondernemers voor elkaar moeten krijgen. In samenwerking met de gemeente? Ja! Want die gemeente heeft een visie en die gemeente wil 5 miljoen opzij leggen voor die visie. Daarin past een mannetje of vrouwtje (fte behoor ik dat in vakjargon te noemen), die zich met de uitstraling van het huidige winkelgebied van IJmuiden bezig houdt. Die kennis van zaken heeft en adviseert.

Populisme

Wat is het nu toch, dat mensen absoluut niet tegen hun verlies schijnen te kunnen, zelfs niet in de politiek? Als gemeenteraad stem je voor of tegen een voorstel. In Velsen houdt dat in: 17 voor en 16 tegen = aangenomen. De raad vertegenwoordigt de burger, zonder corruptie eerlijk gekozen, in dit geval in 2010. Wordt die burger door een partij niet goed vertegenwoordigd, dan kan deze de partij daarop aanspreken, maar niet de raad. Ook kan die burger de volgende keer op een andere partij stemmen. Daarvoor zijn er elke vier jaar verkiezingen.
   Een politieke partij, die behoort tot de minderheid van de tegenstemmers zal zich echter in ieder geval moeten neerleggen bij een raadsbesluit. Verloren, maar het potje kan niet worden overgespeeld. Bij een verloren schaakwedstrijd kan de verliezer ook niet zijn stukken terugzetten en de wedstrijd overdoen. Revanche is in de politiek niet mogelijk, maar veel raadsleden schijnen daar behoorlijk veel moeite mee te hebben.
   Op het moment dat een verliezende partij zich na een raadsbesluit gaat inzetten voor haar verloren standpunt, dan doet die partij naar mijn mening aan zwaar populisme. Dat is ongeveer hetzelfde als volksverlakkerij. Een raadsbesluit is een democratisch genomen besluit en dient te worden gerespecteerd. Acties van partijen naderhand, om aan te geven dat ze het niet eens zijn met raadsbesluiten en daarmee alsnog op een of andere wijze hun zin willen doordrijven, kunnen alleen gezien worden als de burger een worst voorhouden.
   Ik geef toe, het is een geweldige manier om populariteit te oogsten, wellicht meer kiezers, maar om die binnen te halen met onhaalbare zaken is niet fris. Het wakkert de opinie van de burger aan, dat politieke partijen nooit doen wat zij beloven. Al eerder schreef ik in een blog, dat een partij niet moet beloven, maar slechts moet zeggen wat zij graag zou willen. Of dat uitvoerbaar is (door geld, oppositie, coalitieafspraken), is een tweede. Dat is het lot van de democratie, het beste van veel slechte systemen.
   Met populisme neigen partijen qua instelling naar een dictatuur, zeker als de mening van de raad genegeerd wordt. Zij willen immers hun zin doordrammen en gaat dat niet via de geëigende weg, dan worden allerhande andere middelen ter hand genomen.
   Oh ja, er zijn heus wel eens raadsbesluiten, die na voortschrijdend inzicht en gewijzigde omstandigheden de tand des tijds niet doorstaan, maar dan is het weer aan de raad, om met een meerderheid te komen om dit besluit te heroverwegen. Een protestactie over een raadsbesluit past, nogmaals, niet bij een politieke partij. Het is niet integer.
   De subsidie aan het Witte Theater wordt stopgezet, zo heeft de raad besloten. Daar valt niet aan te tornen, ook niet door de SP.

Natuurlijke selectie

Evolueert de mens nog? Die vraag werd gisteren gesteld in Focus (NTR). Sherpa's wonen op grote hoogte (3.500 meter) en ieder normaal mens zou op die hoogte zuurstofgebrek hebben, maar Sherpa's niet. Eerst dacht men dat hun hemoglobine gehalte dan wel hoger zou zijn, maar dat bleek niet zo. Onderzoek wees uit, dat zij een veel fijnere vertakking van de bloedvaten hebben, waardoor het lichaam meer zuurstof uit het bloed kan opnemen. Het is de aanpassing van het menselijk lichaam aan zijn omstandigheden, zoals ook de mens zich met zijn lange benen aanpaste aan de vlakte, toen bossen in zijn woongebied verdwenen. Het antwoord is dus ja, de mens evolueert nog steeds. Dat is het beste te zien in gebieden met barre omstandigheden.

   De evolutie is een interessant gegeven. Ik zat meteen met de vraag, of het denkvermogen van de mens en zijn kennis ook invloed hebben op de evolutie. Niet in combinatie met bijvoorbeeld de medicijnen die wij hebben uitgevonden waardoor wij langer blijven leven, of de wetenschap dat bepaald voedsel beter is dan het andere, maar puur het denken. Neem bijvoorbeeld godsdienst.
   Er was een tijd dat de mens niets wist van zijn afkomst, niets wist over DNA, niets wist over de evolutie. Waar kwam hij vandaan en waar ging hij naartoe? Geloof in een hiernamaals (overal op de wereld te vinden) en een God was normaler dan atheïsme. Sinds Darwin weten we wie en wat we zijn en hebben veel mensen een hard hoofd in een God en een hiernamaals. We maken deel uit van de natuur, evolueren en zullen tot stof wederkeren, net als dier en plant. Ook voor wie nog steeds in een God gelooft, is de invloed van het atheïsme minstens zo groot, dat twijfel kan toeslaan.
   Voor rotsvast geloof komt dan een angst in de plaats. Die angst heb ik op veel manieren om me heen gezien, maar die werd pas herkenbaar na een ernstige ziekte. Een paar voorbeelden. Een man heeft zijn leven lang last van zijn maag en is bovendien een behoorlijk hypochonder. Op zijn 69ste komt zijn grootste angst uit: hij heeft angina pectoris, net als zijn vader en opa, die eraan stierven. De man sterft echter niet. Hij krijgt vijf bypasses en wordt uiteindelijk 85. Vanaf zijn 69 ste jaar heeft hij bovendien nooit meer last van zijn maag gehad en behalve dat hij zijn hartslag goed in de gaten hield, heeft hij nooit meer gefantaseerd over enge ziektes. Hij had zijn enge ziekte gehad en die overleefd. Een vrouw die eeuwig kwalen had, van migraine tot darmopstoppingen, er was altijd wat. Rond haar 50ste krijgt ze borstkanker, maar gelukkig, ze geneest. Sinds haar operatie heeft zij nooit meer klachten en voelt zich prima. Ze is opgewekt en geniet van het leven.
   Ja, ik moet natuurlijk met meer voorbeelden komen, maar dan wordt het zo'n lang verhaal. Waar ik naar toe wil is, dat de menselijke angst om ziek te worden en dood te gaan kennelijk verdwijnt op het moment dat die ziekte er is. Dan slaat de angst om in het gevecht om te blijven leven. En dan ook weet men waartegen men vecht. Er is duidelijkheid. Gezond zijn is daarmee in feite ongezonder dan ziek zijn, want inmiddels is al bewezen dat stress en angst een slechte uitwerking hebben op onze lichamelijke gesteldheid, op hart en bloedvaten en zelfs kankercellen kunnen aanzetten om zich te vermeerderen.

   Mensen die actief een gevecht leveren voor een gezond lichaam zijn wellicht niet beter af dan mensen die alles gelaten op zijn beloop laten, want het gevecht zelf kan in het kader van de angst worden geplaatst, terwijl de gelatenheid juist laat zien dat iemand die niet heeft. En is het niet beter om onze kinderen weer met een God op te voeden, om hun angsten tot het mimum te beperken? Je kan nog verder gaan: in het kader van de natuurlijke selectie zou het aantal angstloze mensen op den duur steeds groter moeten worden en de mensheid overheersen. Dat kunnen dan bijvoorbeeld de rokers, drinkers of dikke mensen zijn, maar weer niet als je door stress rookt, drinkt of teveel eet.
   Een ding staat vast: behalve als men de adrenaline nodig heeft om te vluchten of te reageren op een gevaarlijke situatie, is angst een kwalijke factor voor ons lichamelijk welzijn. Een constant verhoogd adrenalinepeil (stress) leidt tot ziektes. Wat dat aangaat kan ik alleen maar zeggen: wat moet komen komt toch wel, of je er nu bang voor bent of niet. En dus, wees niet bang, want dan komt het nog sneller.

Geachte heer Opstelten

Geachte heer Opstelten,

In Nederland wordt veel gepraat over de bescherming van de privacy van burgers, een recht, volgens velen. Dat recht verplichtte mij ertoe te accepteren, dat de inbreker die mijn huis met bloed besmeurde en er met mijn kostbaarheden vandoor ging, niet kon worden opgepakt. De EHBO afdeling van het ziekenhuis mocht zijn persoonsgegevens niet doorgeven aan de politie.
Dat recht voorkomt echter niet, dat de bankgegevens van mijn studerende dochter zonder haar toestemming worden bekeken, om te bepalen of zij in aanmerking komt voor kwijtschelding van rioolheffingen, zelfs nog voor zij de kwijtschelding zelf had aangevraagd. Nee, zij komt er niet voor in aanmerking, want zij heeft geld op haar rekening staan. Dat zij daarvoor naast haar studie keihard heeft gewerkt, om het volgende studiejaar niet in de problemen te komen (zij zou een extra zwaar jaar tegemoet gaan en zou minder kunnen werken), deed niet terzake.
Dit is een systeem, dat uitgaat van de slechtheid van de mens. Argumenten als 'de brave burger heeft niets te vrezen' gaan niet op. De brave burger heeft alles te vrezen, met name omdat zijn argumenten om een bepaalde situatie te verklaren per definitie als onwaar worden opgetekend. De bewijslast ligt niet langer bij de aanklager, maar bij de aangeklaagde. Daarmee gaat Nederland voorbij aan de basis van ons rechtssysteem en de bescherming van de privacy.
Eveneens wordt vergeten, dat de 'uitvoerende macht' ligt bij mensen, ambtenaren, die willekeurig te werk kunnen gaan, afhankelijk van hun opleiding, hun inlevingsvermogen en wellicht hun halsstarrig gelijk.
Inbreken in computers van burgers zal leiden tot een volgende stap in de verkeerde richting. Mijn computer is mijn prive domein, zelfs binnen mijn eigen gezin, zelfs al heb ik niets te verbergen en ben ik als mens een open boek. In dat domein heeft de overheid niets te zoeken.

Witte Theater

Meldde mijn man, annex fractievoorzitter, vanochtend al dat hij de krant vooral 's morgens liever overslaat, omdat hij al gelijk braakneigingen krijgt, mij overkomt dat ook in de middag nog. Ik lees er twee door elkaar, de IJmuider en de Volkskrant. De laatste informeerde mij uitgebreid over Tanja Nijmeijer bij Farc, maar wat kan mij het schelen wat die meid doet? De eerste bericht over het Witte Theater met de kop 'Witte Theater hoopt op raad', geschreven door Dorien Knijnenberg. Oei oei, wat laten journalisten zich toch voor een karretje spannen!
   Boosdoener is natuurlijk de gemeente, in de vorm van wethouder Westerman, hoe kan het ook anders. Maar dat, als eerste, klopt al niet. De raad heeft ervoor gekozen de subsidie aan het Witte Theater stop te zetten, maar nam ook een motie aan om het theater de gelegenheid te geven te vercommercialiseren. Het college gaf het theater dus de tijd. Ruim de tijd.
   Die tijd werd door directeur Dirk van Zonderen en voorzitter van het bestuur Piet Burgering besteed aan het opstellen van een businessplan. Dat businessplan is door de gemeente afgewezen, het deugde niet. Enkele weken geleden hebben Dirk en Piet veel raadsleden bezocht om hun standpunten duidelijk te maken en de heer Westerman te verwijten, dat hij hen niet op het goede spoor had gezet. Dat was voor GroenLinks natuurlijk even schrikken, want het gaat hier om onze eigen wethouder. Navraag leerde, dat Westerman veel gesprekken heeft gevoerd met de heren van het theater, maar niet, zoals zij beweerden, heeft mee geschreven aan het plan. Zelfs al was dat wel zo geweest: wie vraagt er nou een wethouder om een businessplan op te zetten? Dan ga je naar de KvK, of ieder ander bureau, dat daarin gespecialiseerd is. Maar niet naar een wethouder, die nog nooit ondernemer is geweest.
   Ik heb wat ondernemerservaring en dus bekeek ik dat businessplan eens goed. Het begint goed, met leuke ideeën. Dan volgen de ideeën, die wat minder simpel overkomen, dan ze worden voorgesteld. Zo willen ze de bar uitbreiden tot restaurant. Oei, denk ik als ervaringsdeskundige dan meteen, dat is wel wat erg rooskleurig voorgesteld, want een restaurant benodigd een behoorlijke investering en het duurt vervolgens jaren, voordat je die eruit hebt en echt winst gaat draaien. Zeker in een tijd als deze. Daarbij, een beetje kok kost behoorlijk wat en als er iets arbeidsintensief is, dan is het wel een restaurant.

   Bij de cijfers aangekomen worden de inkomsten van 2012 in 2013 verdubbeld. 100% meer inkomsten. Maar waar komen die vandaan? Waarop is dat gebaseerd? De heer van Zonderen verwijst naar de ideeën. Ja goed, maar ik zou wel willen weten hoe die cijfers tot stand zijn gekomen. Hij belooft me de informatie toe te sturen, maar helaas heb ik die nog steeds niet ontvangen. Het lijkt, zeker zolang ik die informatie niet heb, dus nog steeds natte vinger werk.
   Het businessplan sluit met cijfers, dat er nog wel subsidie nodig is, maar dat er flink wordt bespaard. Even goed doorgerekend kom ik echter op een besparing van 35.000 euro voor de komende drie jaar en dat is niet genoeg, want de hele subsidie moet volgens de raad vervallen, uiteindelijk meer dan drie ton.
   Schrijft Dorien Knijnenberg in de krant, dat de gemeente één theater genoeg vindt (Stadsschouwburg) en dat daarom het andere weg moet, dan vermeldt ze onzin. Niemand wil van het Witte Theater af, de raad niet en het college niet, maar in ieder geval stel je één podium zeker. Het tweede is helaas voor de gemeente niet te betalen in zijn huidige vorm. Het is dus niet het Witte Theater dat hoopt op de raad, maar de raad die hoopt op het Witte Theater!

Foppen, sinds 1918

'Foppen kan zich opmaken voor mogelijk honderden schadeclaims' schrijft mijn krant en directeur IJsbrand Velzeboer van Scienta Nova voegt daarbij: "Het is maar te hopen, dat Foppen een goede aansprakelijkheidsverzekering heeft." Met deze teksten is genoeg duidelijk, dat Nederland weer een schuldige moet aanwijzen, in dit geval voor de salmonella Thompson besmetting via zalm. De letselschade advocaten staan te trappelen! En ongetwijfeld zullen veel doorloopslachtoffers het wel zien zitten, om hun diarree om te zetten in euro's.
   Het is de mentaliteit van een kleinzielige burgerij. Een uit de VS overgewaaid fenomeen: alles wat een ander mij aandoet, hoe onbedoeld ook, moet ik bestraffen. Alles en iedereen dient perfect te zijn en is dat niet zo, dan slaan we daar munt uit. Maar hoe perfect zijn deze mensen zelf? Wat is het gevolg van deze zielige vertoning?
   "De toekomst van het familiebedrijf ziet er zwart uit, zelfs in het beste geval (...)," zegt Velzeboer. En daar kan iedereen zich wel iets bij voorstellen. Nekken die ondernemer! Stort hem in de afgrond van ellende! Het maakt niet uit, dat wij al bijna honderd jaar (opgericht in 1918) producten van Foppen heerlijk hebben verorberd zonder enige buikloop. Deze week ging het mis en dus zal hij bloeden!
   Als voorbeeld wordt de schade genoemd, de bijvoorbeeld een zelfstandig ondernemer kan hebben geleden, omdat hij een paar dagen niet kon werken. Ach ja, en als er een flinke griep over het land waait, dan klagen we die griep aan, of de wind, kan ook, of de persoon die je besmet heeft, kan ook. Maar u begrijpt wel wat ik bedoel.
   Massa's vakantiegangers komen terug met verhalen over het ijsje, dat ze niet hadden moeten eten: een flinke buikloop. Veel mensen kwamen terug uit verre landen met ernstiger aandoeningen. Allemaal vrijwillig opgelopen in landen, waarvan je weet dat het met de hygiëne niet geweldig is gesteld en dat er ziektes rondwaren, die ons doen sidderen. Maar in ons eigen Nederland is dat volledig uit den boze. Want daar dient alles altijd en overal perfect te zijn.
   Perfectie bestaat niet, en misschien nog minder als je die gestrest nastreeft. Bedrijven als Foppen doen hun uiterste best om goede producten op de markt te brengen. Misschien kan je over smaak twisten, maar niet over het feit, dat ieder bedrijf niet zit te wachten op dit soort heisa. En ja, dan faal je een keer, of was het die ene uitzaaiing die niet op de scan te zien was? Wie zal het zeggen. Eén ding weet ik zeker: Foppen heeft geen salmonella aan zijn vis toegevoegd om consumentje te pesten. En daar gaat het nou juist om.

   Mensen maken fouten en systemen maken fouten, maar zolang er geen sprake is van opzet of van grof falen, dan kan mens of systeem daarvoor niet aansprakelijk worden gesteld. Wij verwachten in dit kleinzielige land, dat er nooit iets mis gaat, maar dat gebeurt wel. Er gaan dingen mis, ook in ons kleine persoonlijke leven. Of mag u wel falen en de rest van de wereld niet?
   Voordat u gaat aanklagen, dient u te beseffen, wat u doet. U vernielt een onderneming, met alle gevolgen van dien. Is uw diaree u dat waard? Dan bent u zieker in uw hoofd dan in uw buik. Zaken als deze horen bij het leven. We worden ziek en soms gaan we er aan dood. Oh ja, en dood gaan we sowieso. Hein kan je trouwens niet aanklagen!

Malala

Malala Yousafzai begon op haar elfde jaar te vechten voor het recht van meisjes om naar school te gaan. Op die leeftijd schreef ze al een blog en nu, veertien jaar oud, heeft ze, hopelijk tijdelijk, de strijd moeten opgeven vanwege een kogel in haar hoofd. Misschien blijft ze leven, maar hoe?
   Malala, Malala...doet denken aan een prinses uit verhalen als Duizend En Een Nacht. En dan is er een schot, dat al het goede vernielt. Een barbaar, die inziet dat de strijd van deze jonge prinses effectiever is dan alles wat volwassenen trachten te bewerkstelligen.
   In een gesprek over zo'n onderwerp komt van alles boven. Domheid, nee, zo mag je het niet noemen. Onderontwikkeld, primitief. Gedachten, die zijn gebaseerd op de nonsens, die mensen elkaar laten geloven. Onder het mom van een godsdienst, die net zo goed of slecht is als het Christendom. Oh, vertel mij niet, dat mensen in het westen minder primitief zijn! Jehova's excommuniceren hun kinderen, als zij zich niet aan de regels houden. Homohaat is nog alom vertegenwoordigd en gereformeerden laten hun kinderen niet inenten. Ouders vermoorden hun eigen kinderen, afgewezen mannen hun ex partner. Mensen van buitenlandse afkomst worden allemaal over een kam geschoren, de SGP sluit vrouwen buiten de politiek en het Christelijke geloof tracht nog altijd niet gelovigen op te zadelen met hun dogma's. Katholieken hebben en masse kinderen verkracht en sinds internet genieten massa's pedofielen van miljarden foto's en het gemak waarmee ze contact kunnen leggen.
   Malala is het slachtoffer van primitief denken. Misschien heeft intelligentie hiermee te maken, misschien is het gebrek aan onderwijs. Dat kan me ook niet schelen. De vraag is meer, of een deel van de mensheid altijd zo primitief zal blijven, of dat hun ontwikkeling tijd nodig heeft. Hoe lang zal de hersenstam de oersignalen blijven uitzenden, die mensen laat reageren als apen: het vernietigen van de vijand, het onderdrukken van vrouwen, het toegeven aan lust. Misschien is het wel een ijdele gedachte te denken, dat iedereen tot modern mens opvoedbaar is, dat al die oerinstincten kunnen worden onderdrukt met rationaliteit. Jaloezie, machtswellust, verdriet, angst, overlevingsdrang...alles hebben we nodig om als soort te overleven. Wetten hebben ons middels straffen geleerd om onszelf onder controle te krijgen, maar veel gevoelens breken daar nog steeds doorheen, zeker als wij het slechter krijgen of het slechter hebben dan anderen. Daarom strijd Malala voor haar onderwijs en strijd de man die de kogel afvuurde om zijn rechten als man. Niemand wil verliezen of kwijt raken.

Nahla

Tijdens haar lange vlucht te voet uit Irak verloor ze in de woestijn een kind. Via allerlei omwegen in Europa kwam ze uiteindelijk in Nederland terecht en woont hier nu al jaren, met haar man en vijf kinderen. Nahla. Ze is nu Nederlandse, een kleine, stevige vrouw van 42. Ze is net aan haar knie geopereerd en loopt met krukken. Veel verschil maakt het nog niet met een half jaar geleden, toen ze net zo moeilijk liep vanwege de pijn.

   Koffie met gebak, ook al ben ik aan de lijn en zou het voor haar ook beter zijn zonder, maar koffie alleen zet je een vrouw uit die contreien niet voor. Dan zou ik me wezenloos schamen, want bij haar wordt al het lekkers uit de kast gerukt, zodra er bezoek komt.

   ´Mijn man mist Irak wel,´ zegt ze, ´want hier is niemand op straat.´ Toen ze met de bus naar haar eerste woninkje in Nederland werd gebracht en in de straat aankwam, vroeg ze aan de tolk waar alle mensen waren gebleven. Hij vertelde dat die in hun huizen waren en op hun werk, en kinderen op school. In het half jaar daarna zag ze nog maar weinig beweging op straat. Niet zoals in Irak, waar iedereen zich op straat begeeft en waar buren bij elkaar overlopen. Met lekkers, of met eten. Wij doen van alles samen en delen alles. Dan heeft de een een lekkere maaltijd, dan de ander weer. We helpen elkaar. Als iemand geen rijst heeft, dan krijgt hij dat van de buren, en de volgende keer is het weer andersom. Ze begrijpt wel dat het weer hier de grootste boosdoener is. ´Maar jullie zijn het daarom ook niet gewend, dat is wel jammer.´

   Ze vertelt dat het weer steeds slechter gaat in haar land. ´De vorige heerser is nu weg en dan hoop je dat het beter wordt, maar nu zijn andere groepen weer met elkaar aan het vechten. Het wordt steeds erger.´ Ik vraag haar wat volgens haar de oplossing is. De Amerikanen weer terug? Het maakt haar en zoveel andere Irakezen niet uit of die er wel of niet zijn, als er maar rust is. Soenieten en Sjiieten? Ze begint hard te lachen: 'Ik ben sjiiet, geloof ik, maar 85% van de bevolking weet het verschil niet en weten ook niet waar de strijd over gaat. Toen ik in Irak was vroeg ik mijn man, wat ik moest zeggen als ze mij daarnaar vragen, want als ik het een antwoord dan ben ik dood, maar als ik het andere antwoord ook. Hij zei, dat ik moet doen alsof ik niet kon praten. De strijd wordt gevoerd door machthebbers, slechte mensen, die een reden voor hun oorlog moeten hebben. Wij burgers staan daar helemaal buiten.'

   We hebben het even over het leven in een dorp in Irak. Ze vertelt dat zij niet uit een klein dorp komt, maar een redelijke grote plaats. Irak zou een rijk land kunnen zijn met al zijn olie, maar niets van dat geld gaat naar de bevolking. Haar moeder heeft nog steeds maar een paar uur water per dag. Dat wordt verdeeld over meerdere plaatsen en iedere zoveel uur is een andere plaats aan de beurt. Elektriciteit is er ook mondjesmaat. De overheid doet er niets aan. In de dorpen moeten kinderen na de derde klas van school om te werken. Er moet geld verdiend worden, anders is er te weinig eten. Vaak kunnen ze dan nog niet lezen en schrijven. Ouderen hebben geen pensioen. Op latere leeftijd wordt je onderhouden door je kinderen.

   'De Islam is niet slecht. Mensen zijn slecht. Die gebruiken de Islam als excuus, maar de gewone bevolking vindt het helemaal niet erg of iemand wel of niet gelooft of in iets anders geloofd. Als mensen maar aardig en oprecht zijn. Wij zijn net als de christenen hier, wij geloven gewoon in God, maar niet extreem. De een doet er ook meer aan dan de ander, net als hier in Nederland.' Nahla wrijft over de pijnlijke knie in haar spijkerbroek en schikt vervolgens haar sjaaltje.

   Ik vraag haar naar het beroep van haar man. 'Hij was schoonmaker, maar is nu afgekeurd.' Maar wat deed hij in Irak? 'Hij moest op zijn achttiende in het leger. Dat moesten alle jongens. Hij was altijd militair en moest zolang hij in Irak woonde altijd vechten. Hij heeft geen beroep kunnen leren. Wel saai hoor,' zegt ze dan. Ik begrijp wat ze bedoelt. Soms pakt ze de verkeerde woorden en je zal haar nooit verschrikkelijk of vreselijk horen gebruiken. Het overlijden van haar kind noemt ze verdrietig, triest, en als je doorvraagt hooguit 'wel swaar'. Maar haar verhaal is hartverscheurend. Net als het oorlogsverleden van haar man, die aan PTSS lijdt en pas nu hulp krijgt.

   Nahla is altijd vrolijk. Ja, ze mist Irak wel om de gezelligheid van de buurt, de mensen op straat, het overlopen naar de buren, maar het Nederlandse klimaat vindt ze geweldig. 'Ik kan helemaal niet tegen die hitte in mijn eigen land. Mijn man wel. Die vindt het hier maar koud.'

Sterven

van Koblenz terug naar huis, 6 oktober 2012

Een jaar voordat mijn vader stierf, werd hij onuitstaanbaar. Hij was al nooit erg hebbelijk, maar in die tijd nam hij geen enkel blad meer voor de mond. De razernij over zijn naderende dood, ofschoon die niet werd aangekondigd door wat dan ook, botvierde hij op zijn omgeving. Kennelijk voelde hij, dat zijn lichaam niet meer lang mee zou gaan. Hij had zijn pijnen, maar niet dusdanig, dat er morfine aan te pas moest komen. Hij had zijn ongemakken, maar niet dusdanig, dat hij was gekluisterd aan een bed. Niets wees erop, dat hij in februari 2005 zou sterven en niets gaf mij een drive, om hem in dat laatste jaar liefdevol bij te staan. Ik vervulde mijn plicht, door hem toe te vertrouwen aan de zorg van een verzorgingshuis, maar meer nog om mijn moeder te vrijwaren van zijn woedeaanvallen. Ze bezocht hem nauwelijks. Ze miste hem niet. Mijn moeder was dan ook behoorlijk autistisch, al is dat nooit vastgesteld.

   Een jaar later nam ik afscheid van een goede vriendin. Ik had haar leren kennen via lotgenotencontact op internet. Denise wist al jaren dat ze zou sterven. Sterker nog, zij overleefde de termijn die haar gegeven was met vele jaren. Ze vocht als een gek tegen haar darmkanker, greep iedere chemokuur aan en skeelerde daar tussendoor nog Zoetermeer door. We mailden dagelijks, over gevoelens, angsten, dromen, koetjes en kalfjes en over onze relaties. We wisten allebei, dat het lichaam zo´n enorme last kan worden, dat de dood een zegen is. Zeker als het uitzicht op verbetering er niet meer is. Geen pijn is erger dan een gezonde geest in een vernield lichaam. Dat lijden ontneemt de dood zijn angstaanjagendheid.

   Tijdens mijn laatste bezoek hield ik haar broze lichaam tegen het mijne, de magere botjes van haar hand in de mijne. Haar grote blauwe ogen keken me rustig aan. We fluisterden over van alles tot we elkaar voorgoed los moesten laten. Ik kon dat niet, zij wel. We maakten een volgende afspraak, in het hiernamaals. Toen ik mijn auto startte zong Guus Meeuwis `Jij drijft weg met de haven in zicht´. Ik heb er overheen geschreeuwd.

   Gisteren nam ik weer afscheid van een goede vriendin. Als euthanasie in Duitsland was toegestaan, dan had ze die keuze gemaakt. Nu moet Anne geduldig afwachten, tot de dood haar komt halen. Ze is net zo broos als Denise en weer hield ik de botjes van haar hand in de mijne. En weer moest ik loslaten en kon het niet, maar zij wel. Ik zei, dat ik weer zou komen, dat het een fluitje van een cent is om even op en neer naar Koblenz te rijden, maar eigenlijk weet ik wel, dat onze volgende afspraak in het hiernamaals ligt.

   Ook Anne is toe aan haar dood en heeft al afscheid genomen van dit leven, zonder klagen, zonder rancune, zonder woede. Ze neemt het de overlevenden niet kwalijk, dat die blijven leven, zoals mijn vader deed. Ze vroeg naar onze vakantie en of we het leuk hebben gehad. Mijn vader werd boos toen ik vertelde over onze vakantie. Woedend eigenlijk, omdat hij zelf niet meer weg kon gaan.

   Misschien uit het karakter van een persoon zich het sterkste tijdens het stervensproces. Mijn eerste schoonmoeder bood haar excuses aan, dat ze niet meer verder wilde. Wat een waanzin, dacht ik nog, maar ik realiseerde me later, dat ze altijd al een theatrale aandachttrekster was geweest. Mijn vader uitte zijn woede, maar hij was altijd al jaloers geweest op alles van een ander en gunde alleen zichzelf een prettig leven. Anne en Denise waren altijd al zorgzame, lieve vrouwen, die zichzelf wegcijferden voor hun omgeving, net als mijn moeder, die ook nooit klaagde. Ik vraag me af, wat mijn definitieve stempel van dit leven zal worden.

   Terug in de auto, blijf ik de botten van Anne voelen en ook haar zachte wang, die ik wilde blijven kussen. Ik hoop dat het snel gaat, en ik hoop dat het nog een eeuwigheid zal duren. Ik hoop dat de tijd stil zal staan, dat niets meer zal veranderen. Ik hoop dat ze in rust en vrede zal sterven en ik hoop dat ik haar nog jaren kan kussen op die zachte wang. Dat ik nog eens met haar zal dansen, desnoods op hemelse muziek.

Alpha gedrag

Toumai

Vroeg in de avond staat ons beeldscherm in de savanne en holt een blonde Engelse zwetend in onze richting. Ze vertelt buiten adem, dat wij onze vacht verloren om te kunnen zweten en zo onze lichaamstemperatuur regelen. Aan de hand van botten van de Toumai, een verre voorvader die 6 á 7 miljoen jaar geleden in het gebied leefde waar zij nu rond holt, laat ze ons weten, dat deze aap al rechtop liep. Door droogte maakten bossen plaats voor graslanden, de savanne, en om te overleven moesten we hard en langdurig kunnen rennen. Ons DNA komt voor meer dan 99% overeen met die van de chimpansees, ofschoon wij niet eens rechtstreeks van hen afstammen. De tak splitste zich al veel eerder.
   De Engelse vertelde het verhaal van onze schepping, zonder appel en zonder rib, maar wel met botjes, die aantonen hoe de voet aan de enkel zat. Veel dingen wist ik al, maar bijvoorbeeld niet, dat de mens zich met zijn smalle middel en lange benen zo aanpaste aan het landschap, dat hij van alle zoogdieren de langste afstand kan hollen.

   Een indiaan in het hart van een oerwoud zal zo zijn eigen verhaal hebben over zijn origine. Ik begrijp dat, want daar is geen boek te vinden. Maar in de westerse wereld zijn er nog mensen die geloven in Adam en Eva. Dat begrijp ik niet. Zij gaan hardnekkig voorbij aan de wetenschap om zich vast te klampen aan een oud testament, dat inderdaad stokoud is. Het zijn waarschijnlijk dezelfde mensen, die homofilie zien als een ziekte en de straf daarop verwachten in de hel.
   Hardnekkigheid kom ik regelmatig tegen. Als een mens tegen beter weten in stug zijn gelijk wil behouden, dan leidt dat vaak tot liegen. Zo had ik ooit een man, die werd betrapt met zijn vriendin, maar zelfs toen nog bleef ontkennen dat hij vreemd ging. Ik dacht dat hij leed aan een bijzondere afwijking, maar bij nader inzien is die niet zo bijzonder. In tegendeel, hele massa's lijden aan de ziekte.
   Even geleden kreeg een aantal bewoners niet het referendum waarom het had gevraagd. De verordeningen maakten dat onmogelijk. Maar natuurlijk werd de gemeente de zwarte piet toegespeeld. Deze had de regels maar aan zijn laars moeten lappen en de kranten hapten daar heerlijk op door met leugen op leugen.
   Als de moordenaar van een meisje met behulp van DNA kan worden terechtgesteld, dan juicht de in Adam en Eva gelovende vader hard om de techniek, die hij elders negeert. Als de referendum aanvrager geen lelijk bouwsel in de achtertuin van de buren wil, zal hij wensen dat de bouwverordeningen in acht genomen worden. Verordeningen die hij elders negeert.
   Een antwoord op de vraag, waarom mensen hardnekkig volhouden in hun ongelijk is waarschijnlijk verlies. Allerlei vormen van verlies. De Godvrezende is niet langer superieur aan al het andere in deze wereld, maar wordt gedegradeerd tot een kleine schakel in het hele proces, een speling der natuur. Hij is niet uitverkoren, noch bedoeld. En daarmee verschilt hij niet van de homo en de atheïst. De referendum aanvrager verliest de macht over het stuur en is uitgespeeld. Hij heeft niet meer rechten dan een ander, ook al schreeuwt hij nog zo hard. Lukt het niet te winnen met feiten, dan komen de leugens.
   De vreemdganger verliest ook. Hij kan niet vreemdgaan zonder de bestaande relatie en dus grijpt hij naar leugens. In feite streeft hij, als een rechtgeaard alpha mannetje, naar veelwijverij. Misschien is het aanvankelijk een troost voor de partner, dat het helemaal de bedoeling niet is om haar te dumpen, maar lang zal dat niet duren.

   Wij zijn geëvolueerd. Eh ja...lichamelijk dan. Onze voeten laten ons een marathon lopen en onze handen zijn in staat alles te maken wat ons nieuwe stukje hersens heeft bedacht. Maar in de hersenstam zit nog steeds ons oergoed. Onze zoogdierenbiologie, die strijd om macht, om gelijk, om veel vrouwtjes. Bij de een wat meer dan bij de ander, dat dan weer wel.