9.1.13

Als god niet bestaat...



Arnon Grunberg citeert in de Volkskrant van zaterdag 5 januari een uitspraak van W.F. Hermans: 'Niets goeds wordt teweeggebracht door de ene onzin te vervangen door de andere.' Grunberg noemt de geschiedenis van de mens, in een zin samengevat, de ene onzin vervangen voor de andere. Ons daar een voorstelling van maken is niet moeilijk, zeker niet als hij een link legt naar minderheden in ons land en de soms agressieve bestrijding van hun onzin, om daarmee onze eigen onzin aan het oog te onttrekken.
     Tijdens een koortsig moment in december vroeg ik mij af, wat er zou gebeuren als werd bewezen, dat goden niet bestaat. Geen enkele god, van Zeus tot Allah. Met een dusdanig onomstotelijk bewijs, dat geen ziel zich aan de waarheid daarvan kan onttrekken. Ik vermoed helemaal niets.
     Er zijn talloze mensen op deze wereld, die nog steeds hardnekkig geloven in de schepping van Adam en Eva. Er zijn talloze mensen op de wereld, die niet geloven dat er een man op de maan heeft gestaan, die de holocaust ontkennen of ervan zijn overtuigd, dat de blanke mens beter is dan de gekleurde. Geloof of ongeloof is niet afhankelijk van feiten, maar van de persoonlijke behoeften. Ieder mens creëert zijn eigen waarheden of, zo Hermans zei, onzin.
     Mijn vader beweerde, dat het geloof in een god alleen tot narigheid en oorlogen leidde. In die tijd was ik nog te jong om zijn ongelijk te bewijzen en hem te wijzen op het bijvoorbeeld het Nazisme. En ook wist ik niets van enig geloof en van de tien geboden. Nu ik kan onmogelijk zeggen of het fatsoen, dat in veel mensen aanwezig is, voortkomt uit een geloof. Misschien geldt dat voor vroeger tijden, waarin mensen met hel en verdoemenis werden bedreigd om hen op het rechte pad te houden, maar ik geloof niet dat naastenliefde in die tijd meer voorkwam dan nu, in een tijd waarin de kerken massaal leeg lopen. Fatsoen en naastenliefde groeien, als het mensen goed gaat (dat geldt niet voor Gerard Depardieu). Heb je niet te eten, dan kan het je niet schelen van wie je het brood steelt. Het is als met dierenliefde. Pas als je eigen maag gevuld is, is er over voor een dier. 
     Als Allah bewezen niet bestond, zou een terrorist zichzelf dan nog opblazen, zonder de beloning van maagden in het hiernamaals? Als god niet bestond, zouden alle pastoors dan openlijk voor hun homofilie uitkomen? Of zou de eerder zo godvrezende brave burger zonder pardon zijn lawaaiige buurman vermoorden? Het enige wat bij velen verdwijnen zal is de twijfel in ons hart. Het ietsisme zal plaatsmaken voor het nietsisme: de absolute zinloosheid van ons bestaan, de onzin van dit leven. Filosofie kan worden geschrapt; euthanasie als oplossing voor de diepe levensdepressie.
     De atheïst mag zich wijzer dan de gelovige achten, maar hij mist de essentie van het leven: de droom. De droom die ons doet praten met onze dode geliefden, de droom die ons laat geloven dat de kolibrie niets anders kan zijn dan een schepping van een hogere macht, de droom, ach ja, de onzin die ons leven zin geeft. 

De overgevoelige Nederlander


Mijn lichaam had nogal eens de gewoonte vreemde fratsen uit te halen, die voor huisartsen niet duidelijk waren. Ik belandde dan een aantal dagen voor de zekerheid in het ziekenhuis, ter observatie. Ik schrijf had, want de laatste twee, drie jaar mocht ik na een foto of onderzoek meteen weer haar huis, en dat wil ik graag zo houden. Afkloppen.
     Natuurlijk schrikt de hele goegemeente bij zo'n opname, tot ze naast mijn bed staan en begrijpen, dat het weer eens niets voorstelt. Het bezoek bestaat voor een groot deel uit kankerlijers. Dus toen Susanne binnenkwam, de laatste keer, verwelkomde ik haar met een grote lach: 'Hé, nog zo'n kankerlijer!' riep ik haar toe  (want mijn broer en een andere vriendin waren er al) en we omhelsden elkaar warm. Het bezoek aan de overkant van de zaal keek geschokt en boos in onze richting. Dat is kennelijk geen taal.
     Over kanker doe je zwaar! We mogen het woord inmiddels uitspreken, maar voor de rest is het een serieuze zaak en moet je er niet mee spotten. Dat zo langzaamaan een op de vijf mensen kanker krijgt en het een volksziekte is, dat maakt niet uit. Wij Nederlanders lijden graag en komen het liefst met ons verhaal op de televisie. Meestal zijn dat juist de overlevers, die god op hun knieën mogen danken dat ze hun verhaal nog kunnen doen. De echt lijdende terminale patiënten hoor je niet (meer). Shit, verkeerd grapje.
     Theo Maassen maakt ook van die 'verkeerde' grapjes, die de gevoeligheid van de Nederlander raken. Zo had hij het over de massaal op de PVV stemmende Volendammers, terwijl de enigen met een afwijkende huidskleur in die gemeente de slachtoffers van de cafébrand zijn. Humor is een kwestie van smaak, maar ik hoor dat liever dan die teksten over poep, pis en neuken, die bewijzen dat de cabaretier in een vroeg ontwikkelingsstadium is blijven hangen. Daar bezondigt Theo zich ook aan, daar niet van, maar hij heeft toch ook wel rake grappen en observaties. En die over de huidskleur in Volendam is absoluut leuk. Leuk omdat hij relativeert. Theo weet echt wel, dat niemand op een verbrand lijf zit te wachten, maar als we over de narigheid in het leven geen grap meer mogen maken, dan kunnen we net zo goed direct in onze kist gaan liggen. Hoe zwaarder je trekt aan je eigen sores, hoe erger het wordt. Lach mee en bedenk, dat dergelijke grappen een verbrand uiterlijk bespreekbaar maken, dat er acceptatie is, en wees blij dat de verminking niet stiekem, achter je rug om wordt befluisterd. Wees trots op je narigheid, die laat zien wat jij hebt doorgemaakt en hoeveel kracht je had om dat allemaal te verwerken. Het is een verademing als iemand de boel eens relativeert.


     Pauw en Witteman dachten de cabaretier te moeten onderwerpen aan een kruisverhoor over zijn grappen, zoals zij een politicus ondervragen over zijn standpunten. Vreemd genoeg ging Theo Maassen nog serieus op alle vragen in ook. Waar was zijn humor ineens gebleven? Kennelijk zit die niet spontaan in zijn hoofd, maar is dat een zwaar denkproces. Ik zie ineens geen man meer staan, die zijn geestigheden en spitsvondigheden uit zijn mouw schudt, maar iemand die een jaar lang zit te blokken op 'grappig zijn'. Misschien verklaart dat ook, waarom ik zelden naar cabaret kijk. Ik vind het allemaal te gemaakt. Ik zat te wachten tot Theo zou zeggen, dat hij toch wat uitkijkt met grappen over de Islam, omdat hij geen zin heeft om nu al die andere Theo achterna te gaan. Bovendien, hij is tegen persoonsbescherming, liet hij weten. Valt allemaal op zijn plek. Nou maar hopen, dat de Volendammers hem niet kielhalen.