Discriminatie

Ik mag het niet over 'niveau' hebben, vindt mijn man. Als ik het woord uitspreek, zegt hij direct 'Jij, met je eeuwige niveau!' Ik voel me dan 'verkeerd', denk me te moeten verdedigen of me te moeten schamen, omdat ik een onderscheid maak tussen mensen op basis van hun ontwikkeling, opleiding of intelligentie. Kennelijk vat hij dat op als discriminatie. Met mijn politieke rol in het achterhoofd moest ik flink nadenken of hij hierin gelijk had. Ben ik niet correct?
     Mijn eetkamer in Haarlem was een voormalige bakkerswinkel, die helemaal moest worden gestript. Verder dan dat kwamen we niet, want een enorme belastingaanslag deed roet in het eten. Om de muren vol gaten te camoufleren, die je het idee gaven in Beiroet te zijn beland, hing ik mijn schilderijen koud tegen elkaar aan. Een bijkomstigheid was de reactie van bezoekers. Sommige mensen reageerden totaal niet op de zotte vertoning, anderen bekeken de stukken met aandacht. De ergste kritiek die ik kon krijgen was: 'Heb jij die gemaakt? Nou, kunstig hoor, dat zou ik niet kunnen.' Liever hoorde ik iemand de boel knalhard afkraken. Ik realiseerde me, dat die mensen geen flauw benul hadden van kunst en alles wat enigszins realistisch was geschilderd 'kunstig' zouden noemen. De beoordeling van wat ik schilder laat ik daarom het liefst over aan iemand die er meer verstand van heeft dan ik. Iemand die zich op dat gebied meer heeft ontwikkeld dan ikzelf.
     Hetzelfde geldt voor wat ik schrijf. Als iemand mij zegt, dat ik goed schrijf, is zijn achtergrond, zijn ontwikkelingsniveau op dat gebied voor mij van wezenlijk belang. Ik zit niet verlegen om complimentjes. Laatst zei een vriendin tegen me, dat ik de Volkskrant zou moeten benaderen voor een column, omdat ze mijn blogs zo verdomd goed geschreven vindt. Het eerste dat je je in zo'n geval moet bedenken is 'Wie zegt het?' Pas dan kan je de waarde van zo'n compliment bepalen. Ook dan ben ik weer bezig met 'niveau'.

     Ik ben helaas geen ingenieur. Dat vind ik heel jammer, maar ik was stomweg te lui om in mijn jeugd veel aandacht aan een goede opleiding te besteden. Het ontdekken van het leven was belangrijker, vond ik. Bovendien heb ik geen idee, of ik ooit ingenieur had kunnen worden. Misschien was ik er wel te dom voor geweest. Ik kijk wel op tegen mensen, die wel ingenieur, chirurg of doctor in de dit of dat zijn geworden. Zij bezitten duidelijk iets wat ik mis, misschien de hersens, maar al is het alleen al doorzettingsvermogen. Ik heb de makkelijkste weg gekozen.
     Dat wil niet zeggen, dat ik minder waard ben dan die bonzen. Ook ik vervul mijn bescheiden taak in deze samenleving. Een taak die misschien weer minder belangrijk is, dan die van een vuilnisman of buschauffeur. Kijk ik naar 'How it's made' op Discovery Channel, dan realiseer ik me, dat ik zonder die mensen aan de lopende band van heel veel artikelen verstoken zou zijn. Niet alleen onzinnige, maar ook radiatoren, auto's of de ventilator, die mij nu verkoeling brengt.
     Als ik over niveau praat, dan discrimineer ik niet. Ik kijk niet neer op mensen. Ik stel alleen vast, dat er verschillen zijn. Verschillen, die zich uiten in spraak, in smaak en gedrag. Verschillen zijn er ook in kleur en in cultuur. De angst om die verschillen te benoemen tref ik bij heel veel mensen aan, maar niet als het gaat om omhoog trappen. Een man mag gerust zeggen, dat hij iemand een omhooggevallen kakmadam vindt, omdat ze netjes Nederlands spreekt. Maar zou de kakmadam zeggen dat de man een onderontwikkelde platte vent is, dan is het hek van de dam. Dan toont zij geen respect of discrimineert. Dat deugt niet.
     Respect voor elkaar heeft niets te maken met de wetenschap, dat er veel verschillen zijn tussen mensen. Waar het om gaat is, hoe je met elkaar omgaat. Als ik spreek over niveau, dan hang ik een waardeoordeel aan wat die persoon op wel vlak voor mij kan betekenen. Mooie kritieken van iemand zonder verstand van zaken zijn nutteloos. Goede of slechte kritieken van iemand met kennis zijn goud waard. Als ik de staat van mijn dak beoordeeld wil hebben, haal ik daar geen arts bij, maar een dakdekker, het liefst een die het vak van zijn vader leerde. Als ik mijn gezondheid beoordeeld wil hebben, ga ik naar die arts.

    Word je gediscrimineerd vanwege je maatschappelijke status of je huidskleur, dan zul je je moeten realiseren, dat je jezelf niet kan laten beoordelen door iemand, die geen kennis heeft van zaken. Iemand die denkt dat negers dom zijn, heeft een bijzonder lage algemene ontwikkeling of is gehersenspoeld door racisten. Iemand die een vuilnisman als afval behandeld, is verstoken van een reeële kijk op de samenleving. Het is juist het niveau van mensen, dat kan aangeven in hoeverre je wakker moet liggen van zaken als discriminatie. Door wie laat jij jezelf beoordelen? Het is waarschijnlijk daarom dat het trappen naar boven niet wordt ervaren als discriminatie, omdat de personen in kwestie zich niet serieus beoordeeld voelen door iemand met een lagere ontwikkeling. 'Hij weet niet beter' is het dan. En misschien ook daarom liggen de vele graaiers van de miljoenen niet wakker van de kritiek. Het is immers het 'gewone volk' dat hen bekritiseerd en daar staan zij boven. Hun geld is hun macht, niet hun verstand. Dat geldt ook voor de racist. Hij kan wel een hogere opleiding hebben, of behoren tot het (ooit) 'superieure blanke ras', maar van enige algemene mensenkennis is hij gespeend. Zijn beoordeling is dus niets waard.

     Een goede reden, om het vaker te hebben over niveau om te beoordelen waarom de mening van mensen er in heel veel gevallen absoluut niet toe doet. Kies in alle eerlijkheid je eigen keurmeesters uit.