Geruime tijd terug vroeg Lina of Ernst haar begeleider wilde worden. Ze had het gevoel niet verder te komen met haar huidige begeleiders. Drie keer per week drie verschillende begeleiders, die bovendien nog wisselden, omdat vrouwen zwanger worden. Hulp bij het koken, iets dat ze al meer dan een jaar geleden had aangegeven nodig te hebben, 'kwam er niet van'. Vuilniszakken met kleding, in haar schuur, stonden een jaar lang te wachten op 'uitzoeken'. De tweede slaapkamer bleef een jaar lang een rommelkamer.
Lina is prima in staat om haar woning schoon te houden, te stoffen en te zuigen. Toch waren er wat plekken, die ze vergat. De vensterbank in de keuken bijvoorbeeld. Geen begeleider die dat opmerkte. Misschien was dat het moment, waarop Ernst begreep dat zijn begeleiding eigenlijk brood nodig was. En wat zou het verschil zijn? Bijna iedere dag doet Lina een beroep op ons: Wat moet ik met die brief? De stofzuiger is kapot? Ik ben heel verdrietig! De duiven schijten mijn balkon wit! Ik krijg rugpijn van mijn bed! Kan je kattegrint kopen? Hoe moet ik die lamp vervangen? De katten moeten naar de dierenarts! Mijn band is lek! Mijn slot zit vastgevroren! En zo nog veel meer zaken, die zich dagelijks voordoen en die vaak snel handelen vereisen. In noodsituaties kon ik nooit een begeleider bereiken, werd ik meestal uren later pas teruggebeld en als ik al iemand aan de lijn kreeg, kreeg ik te horen, dat er niemand beschikbaar was.
Gisteravond kreeg Lina haar eerste kookles van Ernst. Van inkopen tot afwassen. Nu net, op weg naar haar werk, wipt ze even aan voor een kop koffie en vertelt me vol vreugde, dat het ontzettend leerzaam was. 'Allemaal heel anders dan ik gewend was en vanmorgen kwam ik in de keuken en de afwas was al gedaan. Zo'n rustig gevoel. Waarom kunnen andere begeleiders dat niet?' Op die vraag tracht ik nog steeds een antwoord te vinden.
In Nederland is er een verschil tussen huishoudelijke hulp en begeleiding. Een begeleider vraagt of het allemaal goed gaat, drinkt een kopje koffie, praat wat en is na anderhalf uur weer verdwenen. Een andere vorm van begeleiding is 'leuke dingen met elkaar ondernemen'. Begeleiders schrijven rapporten vol met de acties die ze hebben ondernomen en werken op basis van een begeleidingsplan. Een huishoudelijke hulp poetst en boent drie uur lang en vertrekt dan weer. Die schrijft niets op, hooguit de werkuren. Een combi van de twee bestaat niet en dat is een kwalijke zaak.
Ik denk aan mijn moeder, die de huishoudschool had gedaan. Voor wie het niet weet: ze leerde de Hollandse pot koken, strijken (overhemden!) en vouwen, hoe schoon te maken (op de knieën dweilen), dekken, gedragsregels waaraan je je als dienstbode moest houden (1935) en natuurlijk kreeg ze ook nog taal en rekenen, hygiene, huishoudboekje bijhouden, productkennis, babyverzorging...noem maar op. Van die vrouw heb ik leren huishouden, leren ruiken en voelen of iets goed is of bedorven. Ik heb geen THT datum nodig. Ik weet al sinds mijn kindertijd welke bacteriën en schimmels schadelijk zijn en over welke je je geen zorgen hoeft te maken of dat je spinazie niet twee keer moet verwarmen.
Kennis is interesse. Als begeleider moet je allereerst geïnteresseerd zijn in je client. Wat heeft die specifieke persoon nodig voor begeleiding? Hoe is het sociale leven, rijk of arm? Hoe kan ik de zelfstandigheid van de client bevorderen? Dat is er bij Lina in een jaar tijd niet uitgekomen. Ze heeft door schade en schande zelf een hap leren klaarmaken, maar hoeveelheden, kooktijden, sla aanmaken zonder kant-en-klare dressing, waar berg ik mijn aardappels op (niet in de zon), het is haar allemaal niet geleerd. Ook niet op welke stand haar inductieplaat moet staan om iets aan de kook te houden. Ook niet, dat de tegels tegen de wand van de keuken ook vetspatten opvangen.
Het antwoord op haar vraag, waarom andere begeleiders niet doen (en misschien ook niet kunnen) wat Ernst doet is denk ik een combinatie van twee zaken. Een gebrek aan interesse en onwetendheid. Misschien kan daar in veel gevallen nog luiheid bij. Als je geïnteresseerd bent in de client, dan probeer je deze zo adequaat mogelijk te helpen, door je te verplaatsen in diens situatie. Daarbij moet je een natuurlijke drang hebben om 'aan te pakken'. Koffieleuteren kan iedereen, familie, vrienden, desnoods een bezigheidstherapeut of vrijwilliger, maar begeleiden is de handen uit te mouwen steken. Opvoeden is waarschijnlijk het beste woord.
De oplossing voor al die mensen met een beperking, die ik steeds hoor klagen over hun begeleiding (jaar in jaar uit) ligt voor de hand: Stuur die begeleiders naar een huishoudschool, waar ze leren werken, geef ze daarnaast een stuk psychologie, pedagogie en gehandicaptenzorg en dan heb je de ideale begeleider. En verbied koffiedrinken!
No comments:
Post a Comment