Voor het algemeen nut

"Ja, die kamillethee kunt u gewoon in de super kopen."
"En dan hoef ik die Strepsils niet te nemen?"
"Dat kan samen, hoor. Zo'n sabbeltje verzacht."
De vrouw dankt de assistente achter het glazen schuifraam en loopt aan de arm van haar man naar de uitgang van de dokterspraktijk. De assistente en ik kijken elkaar glazig aan.
"Goed," zeg ik, "Ik moet een volgende afspraak maken..."
   Waar je al niet voor naar de dokter kan gaan, bedenk ik me op weg naar de auto. Een verkoudheid, wie doet dat nog in deze tijd? Vroeger, in de jaren negentig, lag het aanrecht van mijn schoonzusje vol met doosjes vitaminen, aspro bruis en paracetamol als ze weer eens verkouden was. De hele dag door was ze bezig met het bestrijden van haar snot en 's avonds kwamen de hete grogs aan de beurt. Enige versnelling in het verbeteringsproces is me nooit opgevallen. De Griekse familie, die een tijdlang in het huis van mijn ouders woonde, ging verder. Als een van de kinderen verkouden was, eiste ze van de huisarts een antibiotica kuur en de paniek sloeg toe, als een kind verhoging had. Grieken zijn beroemd om hun medicijngebruik. In een beetje straat in Athene kom je om de vier panden een pharmacia tegen en een recept heb je voor veel medicijnen niet nodig.
   Het probleem met veelvuldig antibiotica gebruik is vooral, dat onze ziektekiemen resistentie ontwikkelen en de boel op den duur gewoon niet meer werkt waar het voor is uitgevonden. Vooral als een kuur niet wordt afgemaakt. Zo zijn er vormen van TBC ontstaan, die niet meer reageren op antibiotica. Ziektes waarvoor medicatie was worden zo in sommige gevallen weer dodelijk. Maar dat schijnt de Griekse apotheker, die dat toch zou moeten weten, niet te deren. Handel is handel. Handel is ook handel als het gaat om alle zelfmedicatie, die wij hier in de drogist kunnen kopen. Van Nisyleen, een homeopathisch pilletje, moet je bijna een heel doosje per dag doorslikken, om er baat bij te hebben. Mijn man gelooft daar in, maar zijn verkoudheden duren net zo lang als de mijne. De slik-onzin wordt nog aangewakkerd door al die goedbedoelende mensen om je heen die jou, als ze je een keer horen niezen, meteen met allerlei namen van pillen en poeders om de oren slaan. En vraag je het aan een dokter, dan zegt die zoals het zit: een verkoudheid duurt een week of twee, punt.
   Terug naar die mevrouw met haar kamillethee en Strepsils. Die is kennelijk voor wat keelpijn naar de dokter gegaan. Dat kost geld. Wat nog meer geld kost is een nachtelijk- of weekendbezoek aan een huisartsenpost. Zo zat ik eens laat op de avond met een longontsteking in de wachtkamer van de huisartsenpost in het KG, toen een moeder met een meisje van een jaar of vier binnenkwam. Het meisje hing met duim in de mond op de moederschoot en keek wat verlegen om zich heen. Ik lachte haar toe en dat bleek een goed medicijn: ze lachte terug. Ik trok mijn neus wat gek op, en ze lachte nog harder. Ik stak het puntje van mijn tong uit, en ze ging rechtop zitten. Ik deed gek met mijn ogen en ze stond op, pakte een stuk speelgoed en liet het aan haar moeder zien. Nog een minuut later was ze volledig opgegaan in haar spel, liet haar moeder dingen zien en kwebbelde als een gezonde kleuter. Mamma zat wat beschaamd te murmelen over 'dat die kinderen altijd beter worden als je bij de dokter zit'. Een beetje mamma moet toch wel een betere inschatting van het euvel kunnen maken, dacht ik nog. En lukt dat uit jezelf niet, dan zijn er nog boeken als 'wanneer moet ik naar de dokter?'.
   De verhoging van de eigen bijdrage in de zorg is een gevolg van de hoge kosten van die zorg. Wij kunnen natuurlijk allemaal roepen, dat het niet fair is, maar we kunnen ook wat beter naar ons eigen gedrag kijken. Vandaag lees ik, dat er volgend jaar voor het eerst in decennia sprake zal zijn van een krimp in de zorg. Boosdoener: de verhoogde eigen bijdrage. Wat mij zorgen baart is dat die verhoging de verkeerde mensen tegenhoudt om zorg in te roepen. Want mensen met een kleine beurs zijn niet per definitie de mensen, die voor een verkoudheid naar de dokter gaan of de bezorgde moeders, die denken dat hun kind door wat hangerigheid de nacht niet zal overleven.
   Om mensen zover te krijgen, dat ze niet onnodig de zorg belasten, is meer informatie nodig. Nu die netten 1, 2 en 3 van de overheid toch wat meer zinnigheid moeten vertonen, kan een dom spelletje misschien worden vervangen voor een medisch informatief bulletin. En dan zit ik niet te wachten op de live aanblik van een keizersnede, maar op de snotneus en andere onschuldige ongemakken, die nou eenmaal bij een mens optreden. Misschien is dat nog te combineren met andere informatie, zoals de Belg zo mooi zegt, 'voor het algemeen nut'.