Vreemd zaad

Of, 'Ik besta, maar dat had niet gemogen'

Het is een wat vreemd gegeven, dat de dochter van een zaaddonor de erfgenamen van de man, die de bevruchting regelde, aansprakelijk stelt voor de fouten die hij maakte tijdens de procedure. Dit is politiek: een minister is plotseling schuldig aan datgene, wat zijn voorganger heeft misdaan. Politiek is smerig en in feite is wat de IVF-dochter doet dat ook.

   Wat is er aan de hand? Karbaat heeft met eigen zaad, zowel als met dat van andere mannen, heel veel vrouwen weten te bezwangeren. Dat gebeurde met de moeder van genoemde dochter 36 jaar geleden, in een tijd, dat deze mogelijkheid nog in zijn kinderschoenen stond en zaken als autisme en ADHD amper gediagnosticeerd werden. Soms denken we, dat alles er al lang was, maar dat is niet zo. Goed, reuma was al wel bekend en het feit dat de 36-jarige dochter aan drie vormen daarvan lijdt, die bovendien erfelijk zijn, mag gelden als bewijs, dat haar donor plompweg is geaccepteerd, zonder dat naar (familiaire) medische gegevens is gevraagd.

Weten of niet willen weten

   Maar was dat wel gebeurd, wat had die donor dan op het formulier ingevuld? Misschien was hij geadopteerd en wist niets van de medische toestand van zijn ouders. Misschien had hij om andere redenen geen contact meer met zijn familie. Waren zijn ouders jong gestorven, of uitte de ziekte zich pas veel later. Misschien ook wilde deze donor zo graag doneren, dat hij bewust informatie achterhield? Het is allemaal mogelijk, even los van het feit, dat in de administratie van Karbaat geen enkel formulier te vinden is.

Quasimodo of autisme

   Het zaad van een onbekende donor is altijd riskant. Je weet niet of hij er een beetje aardig uitziet (stel je voor dat je dochter ineens op Quasimodo lijkt!) en je weet niet wat er in zijn genen zit. Sommige erfelijke zaken slaan een generatie over, zijn sekse bepaald of zijn moeilijk herkenbaar. Zo was mijn moeder niet bijster intelligent, maar prima in staat drie kinderen op te voeden. Alleen het vreemde was, dat zij nooit een vriendin had, dat ze nooit voor zichzelf opkwam en haar leven volledig liet koeioneren door mijn vader. Tegen de tijd dat bij mijn dochter een vorm van autisme werd vastgesteld, begreep ik langzaamaan pas dat dat bij mijn moeder vandaan kwam. Ik was toen al 49 en haar vader drie jaar ouder. Stel dat zijn moeder autistisch was geweest en hij rond zijn 30ste volop zaad had gedoneerd? Hij had het net zo min kunnen weten als ik. Maar andere afwijkingen had hij ook niet geweten, want zijn ouders waren beiden gestorven toen hij 8 was. En wat betreft zijn karakter zou hij nooit 'Je bent precies je vader!' horen, zoals ik dat mijn halve leven moest doen.

Egoïsme

   De keuze voor een anonieme donor wordt door een vrouw (en eventuele partner) gemaakt. Het kan egoïsme worden genoemd. Is iedere kinderwens dat niet? Denken wij nu na over de situatie, waarin onze kinderen terecht komen in deze wereld? Een kind verwekken, zonder te weten wie de biologische vader is, is voorbij gaan aan het recht van een kind op twee ouders. Erfelijke narigheid van een geliefde is acceptabel, die van een onbekende niet. Ik weet hoe schrijnend het is voor iemand, als die jong zijn ouders heeft moeten verliezen en zich in een later leven nooit kan spiegelen aan zijn herkomst. De eeuwige vragen die een leven lang onbeantwoord blijven. De eenzaamheid als er geen echte opa en oma zijn om je eigen kinderen trots aan te tonen na de geboorte. En zelfs de vragen van die eenmaal volwassen dochters, die naar oude foto's kijken en zich afvragen, hoe die opa en oma zouden zijn geweest.

Aan de zijlijn

   De biologische klok van de vrouw werkt ergens in haar leven volop. Vriendinnen krijgen kinderen en daar sta je, zonder (mannelijke) partner of onvruchtbaar, aan de zijlijn naar te kijken. Mijn zus moest dat ook ervaren. Ze wist vanaf haar zeventiende, dat ze geen kinderen zou kunnen krijgen, maar op dertigjarige leeftijd is die wetenschap veel moeilijker. Toch maakte ze er nooit een enorm probleem van. Ze keek naar de gezinnen om haar heen, de huwelijken die ineens kapot gingen, de vrouwen die nergens anders meer over konden praten dan baby's, peuters en daarna kleuters en de beperking van hun vrijheid. Ze zouden twintig jaar vast zitten in een leven, dat alleen om die kinderen draaide en niet meer om henzelf. Ze besloot een kinderloos leven te leiden en dat bevalt haar nog steeds prima.

Al is de leugen...

   Op de vraag wie er verantwoordelijk kan worden gesteld voor erfelijke afwijkingen bij IVF-kinderen is maar een antwoord mogelijk: de persoon die zich laat behandelen. Het is egoïsme als de kinderwens groter wordt dan het belang van het kind. Dat is geen liefde, dat is de vervolmaking van een eigen leven ten koste van de gevoelens van een ander, het kind. Ben ik tegen IVF? Nee, totaal niet, maar wel tegen anonieme donoren en het verzwijgen van de waarheid. Een kind kan prima opgroeien met het feit, dat de biologische vader niet (dagelijks) aanwezig is of dat het twee moeders heeft, maar al vanaf kleuterleeftijd weet dat er wel een tastbare, biologische vader is. Een donor hoeft op geen enkele manier bij te dragen aan de opvoeding, maar hij moet wel de verantwoordelijkheid als biologische vader accepteren, want al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaald hem wel, maar dan met onoverkomelijke consequenties. Wachten tot zestien jaar en dan een kind de waarheid vertellen slaat de bodem volledig uit een bestaan.