Arnon Grunberg citeert in de Volkskrant van zaterdag 5 januari een uitspraak van W.F. Hermans: 'Niets goeds wordt teweeggebracht door de ene onzin te vervangen door de andere.' Grunberg noemt de geschiedenis van de mens, in een zin samengevat, de ene onzin vervangen voor de andere. Ons daar een voorstelling van maken is niet moeilijk, zeker niet als hij een link legt naar minderheden in ons land en de soms agressieve bestrijding van hun onzin, om daarmee onze eigen onzin aan het oog te onttrekken.
Tijdens een koortsig moment in december vroeg ik mij af, wat er zou gebeuren als werd bewezen, dat goden niet bestaat. Geen enkele god, van Zeus tot Allah. Met een dusdanig onomstotelijk bewijs, dat geen ziel zich aan de waarheid daarvan kan onttrekken. Ik vermoed helemaal niets.
Er zijn talloze mensen op deze wereld, die nog steeds hardnekkig geloven in de schepping van Adam en Eva. Er zijn talloze mensen op de wereld, die niet geloven dat er een man op de maan heeft gestaan, die de holocaust ontkennen of ervan zijn overtuigd, dat de blanke mens beter is dan de gekleurde. Geloof of ongeloof is niet afhankelijk van feiten, maar van de persoonlijke behoeften. Ieder mens creëert zijn eigen waarheden of, zo Hermans zei, onzin.
Mijn vader beweerde, dat het geloof in een god alleen tot narigheid en oorlogen leidde. In die tijd was ik nog te jong om zijn ongelijk te bewijzen en hem te wijzen op het bijvoorbeeld het Nazisme. En ook wist ik niets van enig geloof en van de tien geboden. Nu ik kan onmogelijk zeggen of het fatsoen, dat in veel mensen aanwezig is, voortkomt uit een geloof. Misschien geldt dat voor vroeger tijden, waarin mensen met hel en verdoemenis werden bedreigd om hen op het rechte pad te houden, maar ik geloof niet dat naastenliefde in die tijd meer voorkwam dan nu, in een tijd waarin de kerken massaal leeg lopen. Fatsoen en naastenliefde groeien, als het mensen goed gaat (dat geldt niet voor Gerard Depardieu). Heb je niet te eten, dan kan het je niet schelen van wie je het brood steelt. Het is als met dierenliefde. Pas als je eigen maag gevuld is, is er over voor een dier.
Als Allah bewezen niet bestond, zou een terrorist zichzelf dan nog opblazen, zonder de beloning van maagden in het hiernamaals? Als god niet bestond, zouden alle pastoors dan openlijk voor hun homofilie uitkomen? Of zou de eerder zo godvrezende brave burger zonder pardon zijn lawaaiige buurman vermoorden? Het enige wat bij velen verdwijnen zal is de twijfel in ons hart. Het ietsisme zal plaatsmaken voor het nietsisme: de absolute zinloosheid van ons bestaan, de onzin van dit leven. Filosofie kan worden geschrapt; euthanasie als oplossing voor de diepe levensdepressie.
De atheïst mag zich wijzer dan de gelovige achten, maar hij mist de essentie van het leven: de droom. De droom die ons doet praten met onze dode geliefden, de droom die ons laat geloven dat de kolibrie niets anders kan zijn dan een schepping van een hogere macht, de droom, ach ja, de onzin die ons leven zin geeft.
