Ernst is niet meer

Mijn man is nogal plotseling overleden. Ik kon nog net op tijd naar Nederland om de laatste acht uur van zijn leven naast hem te liggen en zijn laatste rustige, maar onderbroken ademhaling in de gaten te houden. En toen, om 0.10 uur op 27 september, stopte die, voorgoed.

De man die altijd gebruind was, zelfs toen hij al ziek was, was ineens asgrijs. Ik kon hem kussen en aaien wat ik wilde, maar hij zou het nooit meer voelen. Zijn stem, zijn grappen en zijn woorden van liefde zou ik nooit meer horen. Er zou nooit meer een schilderij uit zijn handen komen en hij zou nooit meer een tuin aanleggen. Hij zou nooit meer een tosti voor me maken, zeggen dat ik teveel bier drink, of...''Wow, wat een mooie vrouw" als ik opgemaakt en wel verscheen om met hem uit te gaan. We zouden nooit meer samen in het kleine arbeiderstentje in Fethiye een döner delen. We zouden vanaf 0.10 op 27 september nooit meer iets samen doen.

Hij vloog op 1 oktober naar Izmir en kwam per auto naar zijn laatste en eeuwige rustplaats in Gökçeovacik. We hadden allebei kanker en al lang voordat we van plan waren onder de grond te gaan hadden we een prachtig, vrijwel onbegaanbaar begraafplaatsje op een stijle heuvel gevonden. Alleen voor buitenlanders met slechts zes andere graven. Bizar, dat ik daar zo snel zou staan en aarde op zijn graf zou scheppen. Een paar scheppen maar. Het graf werd gedicht door mannelijke familieleden en vrienden. Een volledig Turkse begrafenis: zijn lichaam in een laken gewikkeld, zoals hij wilde. Zonder een kist, zonder poespas, terug naar de natuur. Een intiemere begrafenis bestaat niet. We huiverden beiden aan de gedachte om een vermogen te betalen voor zo'n knikkende begrafenisondernemer in Nederland, de gewoonte om te fluisteren of je mond te houden en de aanwijzigen van wie voor en wie achteraan loopt. Laat staan het feit dat je na 10 jaar wordt opgegraven en alsnog tot as gemaakt. Als je niet gecremeerd wilt worden, dan geldt dat na 10 jaar nog steeds, lijkt me zo.

Na de begrafenis voor een bijeenkomst bij 'ons' thuis. Traditioneel droegen veel vrouwen eten aan en de mannen zorgden voor de drank. Ja, er was ook bier en wijn, want we wonen in een modern stukje Turkije. De familie van mijn zwager was om drie uur 's nachts uit Mut naar ons toegekomen, tien uur rijden. Ze kenden Ernst amper. Hij was bij de begrafenis van Aziz (de zwager van mijn zus) in Mut en zij waren bij de herdenking van Aziz in Gökçeovacik. En toch reden ze midden in de nacht dat hele eind om hem te eren.

En toen werd het stil. Op zijn stoel ligt nu meestal een hond. Op zijn kant van het bed twee zwarte katten of ook een hond. Op de veranda blijft zijn stoel leeg. Zelfs als er iemand op bezoek komt kiest die een andere stoel, want het gevoel dat Ernst zo naar buiten komt zit erin gebakken. Ik zeg nog steeds 

'ons' en 'wij'.

Op zijn graf, dat een jaar moet 'inzakken' voor het een definitieve bedekking krijgt, heb ik een geranium gezet. Ik denk dat zijn graf uiteindelijk een bloemenzee moet worden. Geen marmer, veel te kil. Het wordt zijn eigen tuin, die ik gemakkelijk kan onderhouden, want hij ligt maar 3 kilometer bij me vandaan, onder bomen met uitzicht op zee. Zijn laatste bericht naar vrienden was 'einde verhaal'.

Ernst

 ‘Mag ik je tongzoenen?’

Ik glunder, ‘Doe maar!’

Oh, eindelijk

Zo duidelijk dat ‘tong’

Meer dan zoen

‘Ons’ dat toen het begon

 

Laat me niet meer los

Ik geef je niet de kans

Want, eindelijk

Ik heb zo lang gewacht

Te goed voor mij

Heb ik altijd gedacht

 

Het verbond van wrakken

De pijn van jou en mij

Maar, eindelijk

Verbinden onze namen

Nu hand in hand

Elke nacht warm samen

 

We vechten ons uit dalen

We vieren samen feest

Ja, eindeloos

Dan komt ons avontuur

Van land naar land

Slaan een bres in elke muur

 

Maar we blijven vechten

Tegen tranen van verlies, Aziz

Oh, eindigheid

Wie vermoorde onze honden

Pak dan hen!

Niet mensen zonder zonden

 

Je bent de goedheid zelve

Bent mijn alles, bent mijn Ernst

de eeuwigheid

Pakte de beste van ons beiden

Maar bruut en warm

Stierf ik ook, jou aan mijn zijde

 

‘Ons’, mijn lieve Ernst

‘Ons’ komt ooit weer samen

Met mijn einde

Dat beloof ik je, gemaal

Samen op jouw plek

Begint de rest van ons verhaal

 

Reina

Huisdieren en schuld

Ik knuffel Floris, de haarbal van veertig centimeter hoog, die enorm veel lijkt op de Hondenmatroos, een van de Gouden Reeks boekjes uit mijn kindertijd. Ik weet dat we hem hadden moeten laten castreren, maar ik kon het niet over mijn hart verkrijgen. Aan een teef zie je niet dat ze gesteriliseerd is, aan het reu wel.

Floris is de kleinse hond die we hebben, nadat Ventje (wel gecastreerd) is verdronken in ons zwembad of er dood is ingevallen. Een klein manneke moet wel al zijn natuurlijke overwicht behouden op de drie grote teven, die hij in zijn roedel heeft.

Peppa, Ventje, Noah

Noah, de vader van Ventje, was ook niet gecastreerd, tot hij overal begon te pissen toen Ventje volwassen werd. We deden het alsnog, maar hij bleef pissen, want hij moest zijn terrein markeren, zelfs voor zijn zoon.

De teven in dit huis zijn op perfecte leeftijd 'geholpen' (wat een woord!) en lopen dus geen risico. Niet dat Floris ooit in staat zou zijn hun hoogte te bereiken, maar toch...een slapende teef is laag bij de grond.

Ik heb veel huisdieren en heb er vele gehad. Op dit moment vier honden en een kat, Güçlü (krachtig). Jenna, onze leeftijdsloze kat die bij het vorige huis hoorde kon redelijk met de toenmalige honden door de deur, maar we dachten dat ze een soortgenoot wel leuk zou vinden. Güçlü was amper drie weken toen mijn dochter haar bij de dierenarts in een kooi ontdekte. Ze zei, dat dit katje bij ons hoorde, dat voelde ze, dus namen we haar mee. Jenna heeft nooit iets van haar moeten hebben (beide poezen). Een half jaar geleden is Jenna overleden. Ouderdom. We schatten haar toen een jaar of 15, maar nadat ik de vorige eigenaars daarover informeerde, bleek ze minstens 20 te zijn geweest. Dan is sterven een normale zaak. Tries maar natuurlijk.

Mimi

Dat was niet het geval met Mimi. Mimi kwam uit Turkije. Ze had een gevecht gehad op het balkon van mijn zus en was met haar rug een verdieping lager op de rand van een kruiwagen gevallen. In die tijd waren er nog alleen veeartsen in de omgeving en dus gaf ze het half verlamde katje mee met een vriendin, die die week naar Nederland ging. Mijn ouders haalden haar op van Schiphol en wisten eigenlijk niet wat ze met Mimi, die eigenlijk Mini heette, aan moesten. Ik had Danny toen, een zwarte kater, die voortdurend om eten zeikte. Ik stelde mijn ouders voor te ruilen en ze stemden toe.

Mimi sleepte haar achterlichaam achter zich aan, maar het was verder een gezonde kat. Bijkomend werk was, dat ik vier maal per dag haar blaas moest legen (door erin te knijpen) en een of tweemaal per dag haar darmen moest leeg masseren. Niemand anders, behalve mijn vader, lukte dat. Ze had vaak een blaasontsteking en dan liet ze alles lopen. Maar pa werd oud en toen we na een week vakantie terugkwamen en haar blaas na 'lediging' nog propvol zat wist ik, dat ik geen beroep meer op hem kon doen. Ze moest dus mee op reisjes, die niet verder meer konden dan de Ardennen. Ze kreeg op een nacht diaree en smeerde het hele huisje onder. Ik moest haar douchen. Probeer dat maar eens met een kat. 

Na vier jaar maakte ik, toen ze weer een blaasonsteking had, een afspraak bij de dierenarts om haar te laten inslapen. Zelfs nu, 20 jaar later, schiet er nog een koude rilling door me heen. Een uur voor de afspraak zegde ik deze af. Zo ging het vier keer. Ik kon het niet over mijn hart verkrijgen, maar de problemen met het 'uitpersen' werden stees groter. Op een kwade dag zette ik door. 's Avonds bonkte ik met mijn hoofd tegen de muur. Ik mistte haar ontzettend en zal mezelf nooit vergeven, dat ik dat heb gedaan. Nooit.

Luther, een zwarte kater, moest ik laten inslapen. Hij werd aangereden en wist nog met zijn laatste kracht over een kippengaashekje van 50 centimeter naar de deur te komen. Zijn achterpoten waren gevild, als afgekloven kippenpoten. Ik bedekte ze direct met een handdoek voor mijn dochter en ging naar die dierenarts. Twee achterpoten missen was voor een kat geen leven, en dus...

Peppa, de moeder van Ventje, overleed op hetzelfde uur en dezelfde dag als Atatürk. We woonden net een half jaar in Turkije, december 2014. Ze kreeg een hersenbloeding en was al oud en dus was het tries, maar natuurlijk.

Kato

Kato, de grijze kat die we uit Nederland meenamen werd tegen de twintig. Aanvankelijk had ze veel problemen met de hitte, maar na een paar maanden wendde ze en had nog een prachtig leven. Toen ze stervende was, was ze broodmager, maar ik wilde toch de natuur zijn gang laten gaan. Ze wilde niet geaaid worden. Mijn zus en zwager kwamen een uurtje op bezoek. Toen ik weer naar haar toe ging was ze gestorven. Direct verstijfd. 

Noah werd ziek. Hij was afgepeigerd en hoestte veel. Ik ging naar de Turkse dierenarts en die dacht aan 'Cannelcough', gaf hem antibiotica. Ik dacht aan een hartprobleem, maar de man ontkende. Noah blies op, zijn lichaam zat vol vocht. Met de dierenarts en de huisarts (een vriend van ons) hebben we nog geprobeerd goede medicijnen te geven, maar het was te laat. Hij sliep in in mijn armen. Het was mijn lievelingshond, maar ik was blij dat hij uit zijn lijden werd verlost. Voor zijn dood stond hij op ons erf om zich heen te kijken, zonder nog te beseffen wat er om hem heen gebeurde.

LouLou

Kort daarvoor was LouLou bij ons komen wonen. Een Golden Retriever van 4 maanden. De dorpstandarts, zoon van onze huisbaas, wist dat wij wel een goed huis zouden zijn voor de hond, die zijn vrouw te vermoeiend vond. Met haar kregen we een grote zak kippenvlees mee. LouLou werd drie jaar. Ze stond elke ochtend met haar voorpoten op de tweede tree van de trap hard kwispelend ons op te wachten. Een hond waar niets op aan te merken was: lief voor alle andere, enthousiast, energiek, liefdevol, aanhankelijk, speels... maar die ene ochtend stond ze er niet. Wij wisten meteen dat iets compleet verkeerd was. Mijn man stapte op de scooter om haar te zoeken. Ik liep rond in onze grote tuin en toen naar het hek aan de ander kant van waar Ernst was vertrokken. Daar lag ze, pal aan de andere kant, dood. Normaal sprong ze met gemak over de muur, maar daar had ze kracht niet meer voor. Wij vermoeden een slangenbeet, maar het kan ook vergif zijn geweest.

Mimi hebben we in de Kennemerduinen begraven. Peppa op het landgoed van mijn zus. Noah en Kato zijn begraven in de tuin van ons voormalige huis. LouLou, Ventje en Jenna liggen hier, in onze tuin, met een herdenkingssteen.

En dan waren er meer...Elif, een klein Turks katje van mijn zus, die door een stupide dierenarts werd ingeent, terwijl ze ziek was. Ze ligt in de tuin in Haarlem.

Met mijn ex had ik de zorg voor zijn Pucky en Noushka, twee katers die duidelijk homo waren. Geweldige katten, kroelers, altijd een last op bed. Toen Pucky stervende was, lag Noushka naast hem met zijn poot op hem. We begroeven hem in de tuin. Noushka was groter en zwaarder dan mijn eerste baby. Hij kon met een nagel de koelkast openen en met zijn bek een dressoir openen. Hij kreeg een tumor in zijn bek en stonk enorm. Toen er niets meer aan te doen was, liet mijn ex hem inslapen. Een van de weigige momenten dat ik hem zag huilen.

Nog altijd komen deze gestorven dieren in mijn gedachten. De liefde die je van hen kreeg en het enorme gemis, de vreselijke wijze waarop een aantal van hen moest sterven en de beslissingen die wij mensen moesten nemen om hun lijden te bekorten. Vooral Mimi, LouLou en Ventje zijn altijd in mijn gedachten. Had ik hun dood kunnen voorkomen of had ik Mimi moeten laten leven, ook al zag ik geen mogelijkheid meer. Was dit egoisme? Was haar dood gerechtvaardig? De dierenarts zei van wel, omdat het teveel voor me werd, maar ik heb mijn eigen gedachten daarover. Mijn schuld, ik zal mezelf nooit vergeven. 

Het eigen universum

Dit is mijn wereld niet meer.

Mijn wereld is anders. Deze vervuilt, wordt warmer, wordt beheerst door miljardairs, artificial intelligence, dictators, racisten, maar is ook, als ik dicht bij huis blijf, vredig en prettig. De wereld die ik niet accepteer is individualistisch, klagend, opgeblazen, overtrokken, gefixeerd op zelfbeklag of persoonlijke erkenning. Exhibitionistisch. Niet op de bank van een psych, maar het liefst in de krant of op tv.

De genderdiscussie als voorbeeld. Mrensen zijn hetero, homo, man, vrouw, of gewoon mens. Een v of m op een papier is een discussie waard, die grenzen overschrijdt en door een relatief kleine groep vreselijk opgeblazen het nieuws overheerst. Aandacht vestigen op jezelf, jezelf exploiteren, alsof het iemand een moer kan schelen of jij je neutraal, m of v voelt. Je hebt een naam en daarmee word je aangesproken. Maar misschien wordt jouw boek beter verkocht met zo'n extra stukje separatie. Wie wil er tot de grijze massa behoren?

Lhbtq...ik ben hetero! Ik weet het, heel grijs. Maar mijn homo vrienden zijn dat ook. En of ik bi's in mijn vriendenkring heb, weet ik echt niet. Ik ben in het geheel niet geïnteresseerd in hun seksleven. Kortom, wat dat seksleven betreft is iedereen grijs, tenzij iemand op de barricade gaat staan schreeuwen, dat 'ie het met deze of gene doet. Exhibitionisme heet dat. Is iemand geen beroemdheid, dan is er een sluipweg: laat zien hoe anders je bent en schreeuw het van de daken. Een foto in de krant met string of blote borsten, onder het mom, dat iedereen geaccepteerd moet worden, zoals 'ie is. Een vertoning, die eerder zielig is en weerzin wekt, dan dat het bijdraagt aan acceptatie. Genoeg homo's hekelen de vertoning. Doe normaal, een betere manier om bijvoorbeeld homofilie alom geaccepteerd te krijgen, en behoud je excessen voor de slaapkamer, waar ook hetero's ze meestal opsluiten als prive aangelegenheden. Een homo elders in de wereld zou het geweldig vinden als hij zonder geweld over straat kan lopen.

"Hoe voelde dat voor u," vraagt een journalist aan de echtgenoot van een kankerpatiënt. Wat had de journalist als antwoord verwacht? Geweldig, happy? Of 'Ik hoef de scheiding nu niet door te zetten, die komt vanzelf'? Het zijn de gesprekken met zieke, zielige mensen. Wat ze allemaal moeten doorstaan. Dat moet voor de lezer of kijker een 'ik-moment' zijn: Ach ja, ik was ook zo zielig. Het individu uit de massa getrokken als tearjerker. Informatieve waarde: 0. Vanaf 2000 tot en met 2021 kregen 2.146.197 kanker (NKR). Maar weinig families werden overgeslagen. 

Een miskraam na drie weken zwangerschap levert een lang verhaal op over verlies van dat wat er nooit was. Het nooit geboren kind had Anna kunnen heten en wellicht de Nobelprijs kunnen winnen. Flauwekul, want een zwangerschap eindigt omdat er iets niet in de haak is. Anna had meer kans zwaar gehandicapt te zijn. Het verhaal draait niet om de verloren vrucht, maar om de aandacht waarnaar de schrijver smacht. Het cultiveren van een doodnormale gebeurtenis. Niet voor niets wachten vrouwen de twaalf weken af, alvorens ze hun zwangerschap bekend maken. Elf procent van de vrouwen maakt een miskraam mee, twee procent twee keer en een procent drie keer of meer. Maar niet alle miskramen worden geregistreerd. Mijn empathie met kinderloze wensmoeders hiermee niet te verwarren. 

Het spel tussen man en vrouw is afgelopen. MeToo heeft het de nek omgedraaid, maar natuurlijk alleen als de billenknijper je type niet is. Is hij het wel, en stopt hij vervolgens met knijpen, dan kan zelfs 'je type' worden aangeklaagd. Dat heet wraak. Er zijn tal van vrouwen die geen goed woord overhebben voor de man, die ze niet konden krijgen. Er zijn legio vrouwen, die net zolang uitdagen, tot ze hun prooi te pakken hebben. Leidt dat niet tot de gewenste relatie, dan worden ze vals. Wij zoogdieren moeten ons voortplanten, staat is de biologie beschreven, en daarom doen man en vrouw hun best een partner te vinden. Daaraan vooraf gaat het zoogdieren-spel. Ben je er niet van gediend, dan dank je voor de aandacht, hij vindt je immers aantrekkelijk, en loop je weg.

Dit heeft niets te maken met verkrachting, verkeerde intenties of vernedering. Het is de manier waarop mannen hun gevoel laten blijken en het is oer, net als hun vreemdgaan. Onze hersenstam bezit nog steeds de driften van een aap. De aap van nu is geperst in een monogaam huwelijk, tegenstrijdig aan de signalen van zijn hersenstam, die zegt dat hij zijn sperma ook elders moet droppen. Vreemd is wel, dat ongewenste intimiteiten aangeklaagd kunnen worden, maar er voor zover ik weet nog nooit een rechtszaak is geweest over het vreemdgaan met grove leugens van een echtgenoot of -genote. Wie het heeft meegemaakt weet hoeveel pijn dat doet en wat het kapot maakt, in een gezin met kinderen, die geen stem hebben.

Mijn wereld draait om de mensen, direct om mij heen. Steun aan een stel dat niet rond kan komen, aan Palestijnen, aan Oekraïners, voor zover dat kan. En de grotere wereld? Trachten mijn bijdrage aan milieuschade zoveel mogelijk te beperken, tweedehands kleding, dictators veroordelen, zorgen over de rechten van kind en mens. Zwerfhonden verzorgen. Ja, zelfs bijeen en wespen uit een zwembad redden. Wat is aandacht waard.

Mijn eigen verhaal is volkomen onbelangrijk voor deze wereld, want het vele lijden erin overtreft een v of een m, een kneep in de billen, een ziekte, een miskraam. Het zelfbeklag, exhibitionisme en de exploitatie van jezelf, het is een individualistische verheerlijking, een excuus om de wereld om je heen te vergeten en je te focussen op jouw rechten, jouw welbehagen, jouw lijden. Jouw kleine wereld als universum. 

Reina

NB: In geen enkel geval bagatelliseer ik leed. Ik beschrijf de luchtballon, die werkelijk leed ondersneeuwt en dat daarom juist wel doet.

Vreemd zaad

Of, 'Ik besta, maar dat had niet gemogen'

Het is een wat vreemd gegeven, dat de dochter van een zaaddonor de erfgenamen van de man, die de bevruchting regelde, aansprakelijk stelt voor de fouten die hij maakte tijdens de procedure. Dit is politiek: een minister is plotseling schuldig aan datgene, wat zijn voorganger heeft misdaan. Politiek is smerig en in feite is wat de IVF-dochter doet dat ook.

   Wat is er aan de hand? Karbaat heeft met eigen zaad, zowel als met dat van andere mannen, heel veel vrouwen weten te bezwangeren. Dat gebeurde met de moeder van genoemde dochter 36 jaar geleden, in een tijd, dat deze mogelijkheid nog in zijn kinderschoenen stond en zaken als autisme en ADHD amper gediagnosticeerd werden. Soms denken we, dat alles er al lang was, maar dat is niet zo. Goed, reuma was al wel bekend en het feit dat de 36-jarige dochter aan drie vormen daarvan lijdt, die bovendien erfelijk zijn, mag gelden als bewijs, dat haar donor plompweg is geaccepteerd, zonder dat naar (familiaire) medische gegevens is gevraagd.

Weten of niet willen weten

   Maar was dat wel gebeurd, wat had die donor dan op het formulier ingevuld? Misschien was hij geadopteerd en wist niets van de medische toestand van zijn ouders. Misschien had hij om andere redenen geen contact meer met zijn familie. Waren zijn ouders jong gestorven, of uitte de ziekte zich pas veel later. Misschien ook wilde deze donor zo graag doneren, dat hij bewust informatie achterhield? Het is allemaal mogelijk, even los van het feit, dat in de administratie van Karbaat geen enkel formulier te vinden is.

Quasimodo of autisme

   Het zaad van een onbekende donor is altijd riskant. Je weet niet of hij er een beetje aardig uitziet (stel je voor dat je dochter ineens op Quasimodo lijkt!) en je weet niet wat er in zijn genen zit. Sommige erfelijke zaken slaan een generatie over, zijn sekse bepaald of zijn moeilijk herkenbaar. Zo was mijn moeder niet bijster intelligent, maar prima in staat drie kinderen op te voeden. Alleen het vreemde was, dat zij nooit een vriendin had, dat ze nooit voor zichzelf opkwam en haar leven volledig liet koeioneren door mijn vader. Tegen de tijd dat bij mijn dochter een vorm van autisme werd vastgesteld, begreep ik langzaamaan pas dat dat bij mijn moeder vandaan kwam. Ik was toen al 49 en haar vader drie jaar ouder. Stel dat zijn moeder autistisch was geweest en hij rond zijn 30ste volop zaad had gedoneerd? Hij had het net zo min kunnen weten als ik. Maar andere afwijkingen had hij ook niet geweten, want zijn ouders waren beiden gestorven toen hij 8 was. En wat betreft zijn karakter zou hij nooit 'Je bent precies je vader!' horen, zoals ik dat mijn halve leven moest doen.

Egoïsme

   De keuze voor een anonieme donor wordt door een vrouw (en eventuele partner) gemaakt. Het kan egoïsme worden genoemd. Is iedere kinderwens dat niet? Denken wij nu na over de situatie, waarin onze kinderen terecht komen in deze wereld? Een kind verwekken, zonder te weten wie de biologische vader is, is voorbij gaan aan het recht van een kind op twee ouders. Erfelijke narigheid van een geliefde is acceptabel, die van een onbekende niet. Ik weet hoe schrijnend het is voor iemand, als die jong zijn ouders heeft moeten verliezen en zich in een later leven nooit kan spiegelen aan zijn herkomst. De eeuwige vragen die een leven lang onbeantwoord blijven. De eenzaamheid als er geen echte opa en oma zijn om je eigen kinderen trots aan te tonen na de geboorte. En zelfs de vragen van die eenmaal volwassen dochters, die naar oude foto's kijken en zich afvragen, hoe die opa en oma zouden zijn geweest.

Aan de zijlijn

   De biologische klok van de vrouw werkt ergens in haar leven volop. Vriendinnen krijgen kinderen en daar sta je, zonder (mannelijke) partner of onvruchtbaar, aan de zijlijn naar te kijken. Mijn zus moest dat ook ervaren. Ze wist vanaf haar zeventiende, dat ze geen kinderen zou kunnen krijgen, maar op dertigjarige leeftijd is die wetenschap veel moeilijker. Toch maakte ze er nooit een enorm probleem van. Ze keek naar de gezinnen om haar heen, de huwelijken die ineens kapot gingen, de vrouwen die nergens anders meer over konden praten dan baby's, peuters en daarna kleuters en de beperking van hun vrijheid. Ze zouden twintig jaar vast zitten in een leven, dat alleen om die kinderen draaide en niet meer om henzelf. Ze besloot een kinderloos leven te leiden en dat bevalt haar nog steeds prima.

Al is de leugen...

   Op de vraag wie er verantwoordelijk kan worden gesteld voor erfelijke afwijkingen bij IVF-kinderen is maar een antwoord mogelijk: de persoon die zich laat behandelen. Het is egoïsme als de kinderwens groter wordt dan het belang van het kind. Dat is geen liefde, dat is de vervolmaking van een eigen leven ten koste van de gevoelens van een ander, het kind. Ben ik tegen IVF? Nee, totaal niet, maar wel tegen anonieme donoren en het verzwijgen van de waarheid. Een kind kan prima opgroeien met het feit, dat de biologische vader niet (dagelijks) aanwezig is of dat het twee moeders heeft, maar al vanaf kleuterleeftijd weet dat er wel een tastbare, biologische vader is. Een donor hoeft op geen enkele manier bij te dragen aan de opvoeding, maar hij moet wel de verantwoordelijkheid als biologische vader accepteren, want al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaald hem wel, maar dan met onoverkomelijke consequenties. Wachten tot zestien jaar en dan een kind de waarheid vertellen slaat de bodem volledig uit een bestaan.

Egoïsme

Vroeger, maar nog helemaal niet zo lang geleden, waren mensen nomaden. Jager-verzamelaars. Leverde een plek op deze wereld niets meer op, dan trok men verder, naar bomen en struiken waar eten aan groeide en naar bodembedekking om hun (last)dieren te laten grazen. Er was geen eigenaar van grond.. Het land was van iedereen. Als ik Yuval Noah Harari, schrijver van ‘Sapiens’ mag geloven, ontstond in Turkije en de contreien daaromheen de landbouw en eigenden mensen zich een stukje grond toe. Uiteindelijk leidde dat tot claimes, dorpen, steden, landen, met grenzen, wetten en regels.

   In Turkije streken mensen neer op een plek, bouwden hun onderkomen en noemden het hun thuis. Er was geen kadaster en niemand had een eigendomsbewijs. Het was logisch dat je ergens een huis bouwde, dichtbij een ander huis, in een streek waar je goed kon doen wat je wilde: vissen of land verbouwen of vee houden. In Sarigerme, een kustplaats dicht bij Dalaman Airport, ontstond zo een dorp. De woningen gingen van vader op zoon en van moeder op dochter. Maar van wie was de grond, waarop zij woonden?

   Toen een ondernemer besloot, dat daar een golfbaan voor toeristen moest komen, werd een groot deel van een dorp annex natuurgebied bedolven onder zand en afgebakend met een hek. De bewoners hadden geen poot om op te staan. Ik weet niet waarom (misschien wel door protest), maar het golfterrein kwam er nooit. Het bleef zand met daaronder alle planten en kruiden, die de dorpelingen ooit in hun maal verwerkten. Inmiddels is Turkije hard bezig om in deze streken een goed kadaster op te stellen en is er zoiets als familierecht op grond, maar toen kennelijk nog niet. De macht lag bij de rijken.

   Ik hoorde dit verhaal over Sarigerme gisteren. Vandaag stuurt de VS ruim 5000 militairen naar de grens van Mexico, om de stoet van duizenden vluchtelingen uit Honduras tegen te houden, die op zoek zijn naar een beter bestaan, net als die nomaden van ooit, die weer verder trokken naar vruchtbare gebieden en betere omstandigheden. Maar in deze tijd heeft een mens het recht niet meer op de hele wereld. In de eeuwen hiervoor hebben wetten en regels bepaald, dat je zonder enig recht op een plaats, een plek, een stukje aarde, ter wereld komt.

   Een mens wordt geboren in een wereld, waarin de macht al is verdeeld door de sterken der aarde. De sterkste individuen bepalen de plaats waar geleefd en gelopen mag worden, welke nationaliteit je toevallig krijgt en dus bij wie je wel en niet hoort, waar je wel en niet mag zijn. Een wild dier heeft in deze wereld meer rechten dan een mens. Een bizon stopt niet met draven zodra hij bij een fictieve grens komt. In principe is heel Afrika van hem, net als van die andere dieren.

   Het verzet van arme mensen tegen al deze door de eeuwen heen verzonnen grenzen is volkomen terecht. Wie heeft immers het recht om te bepalen wat in deze wereld van wie is, waar iemand wel of niet mag wonen en waarom de een wel en de ander niet naar vruchtbaarder gebieden mag trekken? De Neanderthaler is niet uitgestorven, maar vermengd met de Homo Sapiens, iets waar we in deze tijd lering uit kunnen trekken. Deze twee menssoorten kenden kennelijk geen racisme, maar zagen vermenging als goed, missschien zelfs als versterking van hun soort. Wellicht een ingebouwd bewustzijn, dat bijvoorbeeld de fysieke kracht van de Neanderthaler voordelen zou opleveren.

   De huidige mens heeft de walgelijke neiging om zijn eigen ras of groep boven alle andere te verheffen, alleen op basis van het feit, dat hij een andere kleur heeft, een ander geloof of gewoon omdat hij rijker is, in een beter klimaat leeft, zijn voorouders in staat waren andere rassen en groepen uit te buiten, te verdrijven, te vermoorden. Welk mens heeft het recht om zich een deel van de wereld toe te eigenen en anderen te laten verkommeren in armoede, terug te jagen naar streken, waar een leven uitzichtloos is? Toen we werden geboren, zaten we opgezadeld met de genen en de status van onze ouders, maar wat kon je daar als baby aan doen? Waarom worden veel van die babies gestraft om de vierkante meter waarop ze ter aarde kwamen? En wat ontneemt hen het recht op een redelijk bestaan? Ons egoïsme, ofwel: de menselijke eigenschap waarbij iemand streeft naar eigen voordeel en geluk met verwaarlozing van de belangen en het geluk van anderen.